Quality (Kanolelei/Falala'anga) Control (Mapule'i)/Assurance (Fakapapau'i ^Featured

(1) Ko kinautolu te nau faka’aonga’i e koloa ‘oku ngaohi pe ko kinautolu ko ia ‘e fakahoko ha ngāue pe fatongia ma ‘a nautolu (customer/client/buyer) ‘a ia kuopau ke fe’unga mo lato pea ‘ikai ha me’a ‘e fehalaaki mo ‘e nau fiema’u, tolonga, ma’u he taimi totonu ‘o ‘ikai tomui, malu ‘o ‘ikai ha me’a ‘e ala hoko ai ha fakatu’utamaki, ma’ama’a fe’unga hono mahu’inga fakapa’anga mo e ivi, anga fakakaume’a pea fakamaheni ngofua e kau ngāue. 

(2) Ko e kautaha ngaohi koloa pe fakahoko ngāue pe fatongia (provider) ‘a ia ‘e kau heni e ‘u fiema’u kotoa ‘oku lisi ‘i ‘olunga (1) telia na’a loto mamahi e kau customer/client/buyer pea nau hiki kinautolu ki ha kautaha kehe. Kuopau foki ke feinga e kautaha ia ke ma’u ‘ene tupu lahi taha (profit maximization) pea ‘e ma’u ia ‘i hono fakasi’isi’i ki he si’isi’i taha ‘o e fehalaaki ‘i hono fa’u ‘o e koloa pe fakahoko ‘o ha ngāue pe fatongia (error minimization/zero error) pea tuli e taimi ke ‘oua na’a tomui (zero delay) mo e ngāhi alāme’a pehē. ‘Oku mahino pe ka lahi e fa’u koloa hala pe fakahoko ngāue pe fatongia hala (reject) ko hono toe fakalelei’i (rework) ko e fakamole ta’e’aonga pe ia ki he kautaha.

Ko e ngāhi tefito’i ‘uhinga ena ‘oku mahu’inga ai ke ako’i ‘a e ‘u founga ‘oku ne lava ke mapule’i pea fakapapau’i  ‘a e kanolelei mo falala’anga ‘o ha koloa ‘oku ngaohi pe ko ha ngāue pe fatongia ‘oku fakahoko ‘aia ‘oku hu atu e ‘aonga ‘o e fa’ahinga ako koe ni ki ha kautaha pe, ngaohi koloa, fahahoko ngāue pe fatongia, hangē ko e pangikē, falemahaki, potungāue ‘a e pule’anga, siasi, ‘apiako, falekoloa, ngāhi poate hangē koe vai, ‘uhila, veve, vaotātā, kautaha kotoa pe ngāue fakatāutaha. ‘Oku ‘ikai ha me’a ‘e hu hala ai e Quality Control tatau tofu mo e vaimafana tukukehe pe ‘a Ha’apai, hangē ko e kananga ‘a e to’a mei he Lolo.

‘Oku tefito ‘a e fa’ahinga ako ni ‘i he konga ‘e 3: (1) Ko hono fakamahino ‘o e ‘u lulafua ‘oku fiema’u (specification); (2) Ko hono fa’u e koloa pe fakahoko ngāue pe fatongia (production); (3) Ko hono sivi’i ‘o e koloa, ngāue pe fatongia pe ‘oku tuha mo e ‘u lulafua.

Na’e toki hu mai ki he sivilaise ke tokanga’i ‘oku mapule’i pea fakapapau’i e kanolelei mo e falala’anga ‘i he 1787 koe’uhi he na’e toki kamata pe ai ke fa’u koloa tavale (mass production) ‘a e fa’ahinga ‘o e tangata. ‘A ia na’e kamata e fa’ahinga ako ni ko e taumu’a pe ke faka’aonga’i ki he koloa ngaohi pea na’e te’eki ha fakakaukau ki he fakahoko ngāue pe fatongia. Na’a tau toki fuofua fa’u he taimi koe ni e ngāhi kongokonga (parts) pea toki fokotu’u fakataha (assemble) pea ka ‘iai ha konga ‘e maumau pea fiema’u leva ke fetongi (interchangeable parts).

Na’a tau ngaohi e kongokonga ke tatau matē ‘oua na’a toe manimo ha ki’i me’a ‘a ia koe kuonga eni ‘oku ‘iloa ‘i he mala’e ‘o e ako ko e saienisi ‘o e pau (exact science). ‘I he 1840 ne tau toki fakatokanga’i ai ‘a e fakamole lahi ‘o e taimi mo e pa’anga ki he feinga ke tatau matē ka ‘oku ala pe ke tau ngaohi pe ki he ofi taha pea na’a tau kamata leva ke fokotu’u atu ‘a e fo’i lulafua kuopau ke a’u ki ai pea paasi pea ka ‘ikai pea to. Ko e founga sivi ngāue eni ‘oku ‘iloa ko e “go-tolerance” ‘aia ko ‘etau a’u pe ki he fo’i lulafua pea ‘oku tau tali leva ke ngāue’aki. Ko e kuonga foki eni ne hu mai ai e ‘ilo ki he fa’ahinga fika koia koe Sitetisitika (Statistics) ‘aia ko hono huitu’a ko e fa’ahinga fika ko e Fika ‘o e Matamata (Probability).

Na’e mafola e Sitetisitika ‘i he senituli 19 moe kamata’anga ‘o e senituli 20 ‘o ne kapa e mala’e ako kotoa pe pea hoko ai ko e me’angāue tefito ia ‘o e Saienisi ‘o a’u mai ki he aho ni. Kaikehe na’e ‘omi ‘e he Statistics mo e Probability mo e fakakaukau ‘o e ngalingali pe matamata ‘o tānaki atu ki he pau pea ‘iloa leva e kuonga ni ko e kuonga ‘o e saienisi ‘o e matamata (probable science). ‘I he 1870 ne tau to e fakatokanga’i ‘oku lava ke tau ngaohi ha me’a ke paasi he lulafua ka kapau ‘e fu’u ‘ova ‘e fiema’u ‘a e toe lulafua ‘e taha kene ta’ofi mei ‘olunga ‘o ‘iloa leva e kuonga koia ko e “go, no-go tolerance” ‘aia kuo fakama’u mei lalo pea toe fakama’u mei ‘olunga pea ka to lalo pe ‘ova ki ‘olunga pea toki fakata’e’aonga’i (reject) ha koloa ‘oku ngaohi.

(Teu toe hoko atu ‘i he kaveinga tatau ko eni vave ni mai pe, pea teu toki talanoa ki he ngaahi mala’e ako ke he ‘oku mau faiako’i ‘i he Tonga International Academy malō)