Ko e Fatongaia 'o e Ako 'I he Fonua ^Featured

Neu lave foki ki he Ako Faka’atamai mo e Ako Ngāue pe Tekinikale ‘i he ‘eku ongo tohi kimu’a atu pea ‘oku ou foki mai ke fakaikiikiange ‘a e ngāhi nāunau ‘o e Ako ‘o kamata ‘i he ngāhi faka’ilonga ‘oku ma’u mei he ngāhi ‘apiako ‘Univēsiti mo e Tekinikale. Ko e ngāhi faka’ilonga fakaako ‘oku fakataumu’a ke fakafaingofua’i hono ngāue’aki ‘e he Fonua ‘a e kakai ako. ‘Oku ‘iai pe ngāhi faka’ilonga fakaako ki he kau loea, kau tauhi tohi, kau ta mape, kau toketā mo e neesi, mo e ha fua, ke ‘oua na’a feto’oaki ‘e he Fonua ‘o ‘alu ha taha ‘o talatala mahaki ki ha ‘enisinia me’alele he na’e ‘ikai ngaohi e lolo tisolo ke feau’aki e fokoutua fakasino pe faka’atamai ‘o e tangata ka na’e ngaohi ia ki he misini. Ko e ngāhi mala’e ako ‘oku fu’u fakatapau ki ha fiema’u ‘a e Fonua ‘oku pau leva ke ‘oange ‘e he ngāhi ‘apiako ‘a e ngāhi faka’ilonga mavahe mo ‘o nautolu.

‘Oku kamata foki ‘i he ngāhi tohi fakamo’oni ako hangē  ko e tipiloma (associate, diploma, certificate) ‘a ia ‘oku lava ke fakakakato ‘i he ta’u ‘e 2 pea toki hiki ki he ‘uluaki mata’itohi, Bachelor, ‘a ee ‘oku kau ki ai e B.A, B.Sc mo e ngāhi fakakalasi kehekehe ‘a ia ‘oku palani ke ‘osi ‘i he ta’u ‘e 3 ki he 4 ka ‘oku malava pe ke lōloa ange. ‘I he ngāhi ta’u ko e ni ‘oku fakamamafa ‘a e ako ki he tānaki pe ‘o e ‘ilo pea mo e founga hono faka’aonga’i. ‘Oku hoko atu foki e ako ki he tu’unga Master ‘a ee ‘oku kau ki ai e M.A, M.Sc mo e ngāhi fakakalasi kehekehe. ‘Oku toki tānaki mai leva ‘a e kaveinga ‘e taha ko e Fakatotolo (Research) ki he ako ‘ilome’a mo e faka’aongame’a ‘i he tu’unga ‘o e Ako Master. Pea ‘oka lava e Master pea hoko atu leva ki he tu’unga Toketā (Doctor of Philosophy ‘oku tohi fakanounou ko e PhD), ‘a ia ko hono toe fakalahi pe ‘o e ako fakatotolo (Research) ‘o fakataumu’a ke faiako ‘i ha ‘Univesiti.

Ko e fakafaikehekehe ‘o e ngāhi faka’ilonga ‘oku fakatefito ia ‘i he toki hu mai ‘a e fakatotolo ‘o toki ako’i pe ‘i he tu’unga Master pea hoko atu ‘o fakaloloto ange ‘i he ako Toketā. Ko e fakatotolo ko e founga ia ‘oku fakahoko’aki ha fekumi fakaako ki ha me’a ‘oku ‘ikai ke mahino lelei pe ko ha me’a ‘oku te’eki ‘i ai ha ‘ilo ki ai. ‘A ia ko e fekumi ‘oku fai ko e feima’u ke ‘ilo’i e mo’oni ‘o ha fa’ahinga me’a. ‘Oku ‘osi ‘i ai e ngāhi founga ke fou ai hono fakahoko ‘o ha fakatotolo pea ‘oku kei hokohoko atu pe ‘a e fekumi ki he  ngāhi founga ‘oku leleiange. Ko e ola ‘o e fekumi ‘e makatu’unga ia ‘i he founga ‘oku fai’aki e fekumi ‘o tānaki atu foki ki he pōto’i fakahoko ngāue ‘i he fakatotolo ‘a e tokotaha koia ‘oku faka’uto’uta ‘i ha fakatotolo ‘oku fakahoko.

Ko e ‘uhinga eni ‘oku fai ai e fematematei ‘i he ‘apiako ‘a e kakai ko e Tonga International Academy ke langa e ako ‘i Tonga ni ke ‘alu ke a’u ki he ako Master mo e ako Toketā koe’uhi ke tau lava ‘o fakahoko lelei ‘a e fakatotolo he ko ia ‘a e founga ‘oku ne ‘ave kitautolu ki he mo’oni ‘o ha fa’ahinga me’a ‘oku ‘ikai ke mahino lelei kia tautolu.

Ko e taha leva eni ‘o e fatongia ‘o e ako ‘i ha Fonua ko ‘ene fai e fakatotolo moe fekumi. Ka ai ha ngāhi me’a ‘oku ngāngā’ehu ‘i ha fonua ‘oku ala atu leva e ngāhi ‘apiako ‘o to’o mai, fakahoko ki ai e fakatotolo ‘o ma’u hono mo’oni pea toki to’o atu ia ‘e he Fonua ‘o faka’aonga’i. Ko ha fonua ‘oku ‘ikai ke fie ngāue fakataha mo hono kau ako ‘oku nau taukei ‘i he fakatotolo koe koto faka’ofa he ‘e fāfā he po’uli lahi he ko e mo’oni ‘o ha me’a ‘oku si’i ‘e tau ‘ilo ki ai kuopau ke fou ‘i he fakatotolo kae lava ke lahiange ‘e tau ‘ilo ki he mo’oni ‘o e me’a ko ia.

‘Oku fiema’u foki ke ako e tokolahi taha ‘o e Fonua he ‘oku mo’oni e lau ‘a e kau pālangi ko e ‘ilo ko e ivi (knowledge is power). ‘Oku hangē pe ko e me’afua ‘o e tu’unga fakapa’anga ‘o ha Fonua ‘a ia ko e tokolahiange ‘o e kakai ‘oku ma’u ngāue ‘oku ne tala ‘a e Fonua ‘oku longomo’ui hono tu’unga fakapa’anga. ‘E longomo’ui hono fakakaukaua ‘o e Fonua pea ‘e ha mai mo e fua lelei ‘o kapau ‘e tokolahi e kakai ‘oku ako pea ‘amoange foki ‘o kapau ‘e tokolahi e kau ako kuo nau ‘ausia ‘a e tu’unga ‘o e Master pe Toketā he ko kinautolu te nau lava ‘o hiki e Fonua ki ha tu’unga ‘oku faka’ofo’ofaange.