Tali 'a e Polisi Tonga ki hono fehu'ia tu'unga falala'anga 'o ha ongo 'ofisa polisi ma'olunga ^Featured

'Oku tokoni 'a e ngaahi fakahinohino ko 'eni´ ke fakapapau'i 'a e tu'unga taliui totonu ke tauhi mo faipau ki ai 'a e tokotaha polisi kotoa pë kae pehë foki ki he Potungäue Polisi Tonga´.

Kuo ma'u 'e he Polisi Tonga´ ha fakamatala fekau'aki mo hano fakafehu'ia 'e ha fakamatala ongoongo 'a e tu'unga faitotonu mo e 'ulungaanga pë to'onga falala'anga 'o ha ongo 'Ofisa Polisi ma'olunga fekau'aki mo ha ngäue 'a e Polisi´ ne fakahoko 'i he ta'u 2019.  

'Oku tukuaki'i ne puke mai ha taili (diary), me'atau mo e mahafu ta'elaiseni pea puke mo e toko ua lolotonga e ngäue ko 'eni´. Ko e toko ua ne puke´ 'oku käinga toto mo e Tokoni Komisiona Le'ole'o Ashley Fua.   Ne toe tukuaki'i ne 'i ai e me'atokoni mo e inu ne foaki ma'ae Polisi´ mei he fämili 'o kinaua ne puke´.

Ne toe kau 'i he tukuaki'i´, ko e Tokoni Komisiona Le'ole'o ko ia ko Halatoa Taufa, 'a ia 'oku taki 'i he Va'a Ngäue ki he Faito'o Ta'efakalao´, na'a´ ne fakafoki 'e ia e taili ne puke mai´ ki ha mëmipa 'o e fämili 'o e tokotaha 'a'ana 'a e taili´ neongo na'e 'i ai e fakamatala ngalingali kaunga ki he faito'o ta'efakalao´.

Ko hono to'oto'o lalahi 'o e ngaahi mo'oni'i me'a, 'a ia ne kau 'i hono lïpooti tohi e ngäue ko ia ne fakahoko´ ki he Komisiona Polisi´ fekau'aki mo e me'a totonu ne hoko´, 'oku anga pehee´ ni ia:

1. Ko e taili´ ne to'o mai 'e he taha 'o e kau ngäue 'a e Va'a Ngäue ki he Faito'o Ta'efakalao´ pea na'e 'ikai ke kau 'i he ngaahi koloa ne lësisita kuo puke fakalao mai 'i he ngäue´ ni. Na'e 'ikai muimui 'a e mëmipa ko 'eni´ ki he founga ngäue totonu fekau'aki mo hano puke ha koloa 'i ha fakahoko 'o ha kumi koloa 'a e Polisi´.
2. Ne 'oange 'e Tokoni Komisiona Le'ole'o Halatoa Taufa e faingamälie ki he taki 'o e ngäue´ ni ke vakai'i ha fakamatala 'e ala to'o mei he taili´.
3. Ne toe vakai'i foki 'e Halatoa Taufa 'a e taili´ ka na'e 'ikai ha fakamatala 'e kaunga ki he ngäue fakatotolo ne fakahoko´. Ne toki fakafoki leva 'a e taili´ ki he taha 'a'ana´.

'I he 'osi 'a e me'a´ ni, ne tu'utu'uni ai 'a e Komisiona Polisi mälöloo´, Stephen Caldwell ke 'oange 'a e Fakatokanga Faka'osi ki he mëmipa na'e 'ikai muimui ki he founga ngäue´ ka ne to'o mai 'a e taili´. Na'e toe tu'utu'uni 'a e Komisiona´ ke 'ave 'a e me'atokoni mo e inu ne foaki mai ma'ae kau Polisi´ ma'a kinautolu uesia tamaki 'i he fakamamahi 'i 'api´.

'Oku mahino mei he fakamatala 'oku hä 'i he fakamatala ongoongo ko 'eni´, ko e tuku atu 'a e fakamatala´ 'e he 'ofisa polisi ki he faiongoongo´, ka 'oku faka'uhinga kehe'i 'a e fakamatala ko ia´ mei hono 'uhinga totonu´.

"'Oku mafatukituki 'a hono maumau'i e tu'unga malu 'o e ngaahi ngäue 'a e Polisi´ pea ko ia kuo´ u 'osi tu'utu'uni ke fakatotolo'i 'a e mama ko 'eni 'a e fakamatala´ pea ke 'ilo 'a hono taumu'a´," ko e me'a ia 'a e Komisiona Polisi Le'ole'o´, Pilikatia Nöpele Fielakepa.

"'Oku fiema'u ke 'i he tu'unga malu fe'unga ma'u pë 'a e ngäue 'a e Polisi´ koe'uhi ko e malu mo e hao 'a e kau 'ofisa polisi´ kae pehë ki he tu'unga falala'anga 'o e ngäue ko ia´.

'I hono maumau'i 'o e tu'unga malu´, 'oku 'ikai ngata pë he 'ikai ma'u ha ola mei he ngäue´ ka 'oku tu'u lavea ngofua ai mo ta'emalu e mo'ui e kau 'ofisa polisi 'oku fakahoko 'a e ngäue´."

"'Oku 'i ai 'a e founga ngäue kuo fakamänava'i 'e he Lao ki he Polisi Tonga´ ki ha läunga fekau'aki mo e Polisi´. Ka 'oku 'i ai ha mamahi pë ta'efiemälie 'a ha Polisi, 'oku totonu ke ne ngäue'aki 'a e founga ngäue ko ia´."

'Oku tu'u ma'u 'a e Polisi Tonga´ 'i he mo'oni'i me'a ko ia, ko e 'Ofisa Polisi kotoa pë 'oku mo'ulaloa ki he lao´ pea kuopau ke muimui ki he ngaahi tu'utu'uni mo e founga ngäue 'a e Polisi Tonga´.

'Oku fakatokanga'i foki 'a e 'ulungaanga mo e fakahoko ngäue 'a Tokoni Komisiona Polisi Le'ole'o Halatoa Taufa´ mo 'ene tauhi ma'u 'a e tu'unga falala'anga 'o e Potungäue Polisi Tonga´.

'Oku 'oatu e fakaloto lahi 'a e Polisi Tonga´ ki he kakai 'o e fonua´, ke mou fetu'utaki mai 'o ka 'i ai ha'o ta'efiemälie pë läunga fekau'aki mo e fakahoko fatongia 'a e Polisi´, pea ke fakahoko mai ia ki he 'Ofisi 'o e Komisiona Polisi´ 'i he telefoni 740-1625 pë ko 'emau Va'a Ngäue ki he Tu'unga Fakapolofesinale 'o e Ngäue´ 'i he telefoni 21-626.

'Oku to'o foki 'e he Polisi Tonga´ e faingamälie´ ni ke 'oatu ha fakamälö ki he kakai 'o e fonua´ kae pehë ki hono ngaahi hoa ngäue´ ki he ngaahi tokoni kotoa pë, pea ke hokohoko atu ai pë 'etau fengäue'aki´ mo e fetokoni'aki´.