Ko e Fakatotolo Fakasaienisi (Scientific Research) ^Featured

‘Oku ou tuku ‘a e kolōlia ki Langi Taupotu ‘i he ‘ofa tu’unga’a kuo tau ‘inasi ai ‘o tau a’usia ‘a e ta’u fo’ou koe ni. ‘Oku ou fakatauange te tau ma’u ha ta’u monu’ia pea fonu kelesi ‘i he kau mai ‘a Langi. Ko e kaveinga foki eni na’a ku ‘osi talaki mai pe mei he ta’u kuo maliu atu teu talanoa ki ai koe’uhi ko hono ‘aonga ki he ‘e tau nonofo.  Lahi e ngaahi me’a ‘oku tau fetaulaki ‘oku fiema’u ke ‘i ai ha’a tau mahino fe’unga ki he puipuitu’a ‘o e Fakatotolo Fakasaienisi. ‘Oku ‘i ai e ngaahi me’a ko e ola ‘o e Fakatotolo Fakasaienisi ‘oku kaunga lelei ki he ‘e tau mo’ui pea mo e ngaahi me’a ‘oku fakatu’utāmaki, ka kuopau ke tau fili pe te tau ngāue’aki pe ‘ikai, te tau tui ki ai pe ‘ikai.

Ko e fakatokanga matangi pe afa’, faka’uto’uta ‘a e kau toketa’ mo e ola ‘o e faito’o ‘oku ‘omi ki he kau mahaki, mo e ngaahi me’a kotoa ‘oku mahu’inga ‘i he ‘e tau mo’ui ‘oku fiema’u ke tau lava ‘o tala pe ‘e fefe’ ‘a ‘ene tu’u ki he kaha’u.  Ko e tala matangi ‘e hoko pe ‘ikai, ko e faka’uto’uta ‘a e toketa’, ‘e tonu pe ‘ikai. Ko e tala me’a ki he kaha’u ‘oku makatu’unga ‘i he tukunga ‘o e me’a koia ‘i he kuohili (hono hisitolia) pea mo hono tukunga ‘i he lolotonga. Ko e tala me’a ki he kaha’u, vavalo pe kikite ‘oku ‘ikai ha me’a ‘e fakatapau pe fakapapau’i ka ko e me’a kotoa ‘oku ‘i ai hono matamata ‘e hoko pe ‘ikai ke hoko. Ko e me’a eni ‘oku ui ko e Saienisi, ko ha me’a ‘oku matamata ’e hoko pe ‘ikai.

'Oku kamata ma’u pe Fakatotolo Fakasaienisi mei he me’a ‘oku tau sio ki ai, ako ki ai, fetaulaki pe feohi mo ia ‘i he ‘e tau mo’ui, ka ‘oku ‘ikai fu’u mahino lelei hono founga pe ‘oku ‘i ai ha me’a te tau tāla’a ai. ‘Oku tau kamata leva ke fakafehu’i pea tau fatu mo e ngaahi tali ka ‘oku ‘ikai ke tau lava ke fakapapau’i pe ‘oku ‘i ai ha matamata ‘oku tonu ‘e tau tali. ‘Oku malava foki ke lahi ‘e tau tali ‘o ‘i ai ha tali ‘e 2 pe 3 pe lahiange. ‘A ia ko e ‘u tali (A, E, F, H, …..) ko e ‘u matamata pe pea ‘oku fiema’u ke tau sivi’i pe ko e ha e matamata ko e ngaahi tali eni ki he me’a ‘oku tau taalafili ki ai.

‘Oku tau fokotu’u leva mo e ngaahi me’a ‘e ala hoko ‘oka ‘oku ‘i ai ha matamata ko e tali ‘oku tau fokotu’u atu ‘oku ‘i ai hano kaunga ki he me’a ‘oku tau taalafili ki ai. Hangē ko eni, ‘e ala hoko ha me’a ‘e 2, tau pehe’, kulokula e langi pea mo e ‘afu, ‘okapau ‘oku ‘i ai ha matamata ‘o e tali A, pea fai pehe’ ki he toenga ‘o e ngaahi tali, E, F, H, ….. ‘Oku hoko leva ki he tānaki ‘o e ‘u fakamatala pea kapau ‘oku ‘asi ai e kulokula ‘a e langi mo e ‘afu pea ‘oku ‘i ai e matamata ‘o A, pea ‘oku fakahoko mo e sivi tatau ki he toenga ‘o e ‘u tali.

‘Oku malava foki ‘i he tu’unga ko eni ke tau ala sio ki ha ngaahi fehu’i/taalafili fo’ou pea te tau fakakaukau’i leva mo e ‘u tali fo’ou pea mo e ‘u me’a ‘e ala hoko ‘okapau ‘oku ‘i ai ha matamata ko e ‘u tali ko eni ‘oku ‘i ai ha nau kaunga pe te nau ala fakamatala’i e ‘u taalafili fo’ou ‘oku tau sio ki ai.

‘Oku tau toki fa’u leva ‘a e fakama’opo’opo ki he taalafili na’a tau kamata mei ai pea tuku atu ‘i he fa’utohi ka ‘oku ‘ikai aofangatuku he ‘oku ‘ata’ ki ha taha pe ke ne fakahoko ha Fakatotolo Fakasaienisi te ne ‘omi ha ola ‘o tānaki mai ki he ngaahi ‘ilo kuo ‘osi ma’u.

Teu toki hoko atu ki ha fakatātā’i ‘o ha ngaahi Fakatotolo Fakasaienisi mo e me’angāue ‘oku fakahoko’aki ke tokoni ki hono fakamahino ‘o e ‘u me’a kuou talanoa ki ai. Hange’ ko e fakatokanga matangi, ‘oku tolu hono ngaahi ‘ulungaanga ‘oku fai ki ai e taalafili: (1) Ko e feitu’u ‘e uesia; (2) Ko e taimi ‘e a’u mai ai; (3) Ko e mālohi ‘o e matangi.