China will assist Tonga's 2019 Games preparation Featured
4 April, 2016. China is to give Tonga US$17.6 million dollars to help build facilities to be used for the Pacific Games in 2019.
Radio Tonga reports the Tonga Government has requested financial help for a major construction project at Tonga High School.
The work was to include sports fields, dormitories and a swimming pool.
The secretary of finance, Tatafu Moeaki, said a team of experts from China were to arrive in Nuku'alofa in May to develop draft designs for the projects.
Meanwhile Papua New Guinea's sports minister, Justin Tkatchenko, has said that by the end of the month his government will have a better idea of how much funding assistance it can offer Tonga to help with Games venues.
Earlier it had been mooted that PNG would help with a refurbishment of the Teufaiva National Stadium.
RNZI
10 comments
-
Pango pe koe toku fua mai e ngaahi alea he Pukeanga kovi koeni o Akilisi o hange ia haanau feinga nae fai. Ka oku ikai puli ki Siaina ene uki e tutu oe 1611 o foki ai e Kainga Siaina tokolahi. Tuku fakamatamata lelei atu kuo mei lua mai kau Siaina he ngutukovi moe ngutufa'u he taimi koee. Ngalo ai koe saliote o taimi oku takai eee
-
Tau Polepole pe mo Fiefia he ng Monu'ia n Tapu'aki he 'Ofa 'ae ng Pule'anga ki hotau ki'i Fonua Masiva ? Pea koe Koloa 'ae Tonga koe Fkfeta'i moe Fkmaloo......
'Oku 'ikai koha me'a fo'ou 'ae alamai 'ae ng Pule'anga Hau 'o fai tokonia 'ae ng project mahu'inga he ng feitu'u kei Langlanga hake hange ko Tonga ni.
Koe phase 2 'oe Langa 'ae apiako THS,na'e 'osi mahino pe ia he Taimi 'o Tupou IV he 'aho na'e hu'ufi ai, pea mahino 'e fai pe ia 'ehe Pule'angaSiaina. Koe tuai hono fkhoko ? koe ve'e tuai pe 'ae Pule'anga 'o Sevele moe Pule'anga 'o Tu'ivakano ke fkkakato 'ae Tala'ofa 'a Siaina he na'e 'osi 'I mu'a a noa pe 'ae Tala'ofa ni,
Tau fkmalo kotoa kihe Pule'anga 'oe 'aho ni PM Akilisi Pohiva hono muimui'i 'ae 'Ofa ko'eni ma'ae Toutupu 'o Tonga !!!!
Pea 'oku tau tui ka lava pe taelava hono Host 'ae Pacific games 2019. 'e kei langa pe 'e Siaine 'ae Phase 2 'oe THS he koe Tala'ofa na'a nau fkhoko kihe Tu'i 'oe 'aho koee. Koe 'Ene 'Afio ko Taufaahau Tupou IV kuo ne 'unga Fonua, -
Sioeli Fifita, 'oku pehe pe 'emau 'ata ki tu'a moe vahevahe tatau 'a mautolu. 'Omai homau famili moe fanga pone 'o fakamono holo he ngaue 'ae pule'anga moe ngaahi poate, pea mau toe ta'etopono pe mautolu 'o 'oho holo he ngaahi komiti, a'u e kihe sipoti 'emau falute mai ke veteki ia ke ta'e'aonga. Ko Ha'amoa ena koe tu'o ua hake pe eni 'enau host e Pacific Games, koe ha e me'a 'oku hoko ki Ha'amoa? 'oku nau kei mo'ui lelei pe, ke ta pe 'enau no pea fiefia honau kakai he ngaahi naunau ne fokotu'u he sipoti ke nau ngaue'aki ki he fakalakalaka 'enau mo'ui moe sipoti. 'Ikai ke 'iai ha me'a ia 'ae loto kovi moe siokita 'e lelei, tau sio pe ki hono fakafoki e helikopeta, ko 'enau ta'efiefakahoko e ngaue na'e alea'i 'e he pule'anga 'o Tu'ivakano. Faka'ofa e ..............
-
Na'e fai 'a e fokotu'utu'u a e Pule'anga kimu'a pea 'osi maau mo e palani 'o e feitu'u mo e founga ke ma'u 'aki e silini, ka koe'uhiii ko e lotokokovi 'a e kau Pule'anga fo'ou mo e fie ma'umafai mo e siolalo 'oku 'ikai kenau fakahoko lelei'i ai e ngaue. Osi tonu ke fakafoki e Sipoti ia, pea he'ikai ma'ave'ave ai e Pule'anga motu'a ia 'e mahukehuke ai e Pule'anga fo'ou mo e ta'emalava, ta'etaukei mo e tonounou fakavesitapolo. Ofo'ia mai e ngaahi fonua ia he ma'olunga mo malohi ange 'a e lotokovi ia he langafonua. Kuo aluhake Palemia o Sea he Komiti Sipoti, fakailifia pea fakatu'utamaki 'aupito 'ene maanumanu mafai,
-
Na'e sai 'aupito pe hono fakaafe'i mai e sipoti ia ki Tonga ni, he koe anga ia e fakalakalaka, koe 'unu ki mu'a ke 'omai e ngaahi me'a na'e 'ikai malava he kuohili ke 'inasi ai e kakai moe to'utupu kaha'u e fonua. Ko hono 'omai e sipoti ki Tonga ni koe sitepu mahu'inga ia he fakalakalaka e sipoti he fonua ko eni. Pea 'oku 'ikai ke 'iai hano kovi 'ona 'oe no pa'anga ki he ngaahi fakalakalaka pehe ni he koe me'a ia 'oku fai 'e mamani kotoa. Koe ngaahi fonua lalahi ena mo tu'umalie, kau ai a 'Amelika, Pilitania, Falanise etc., 'oku nau kei no pe mei he ngaahi pangike fakamamani lahi ke fai'aki 'enau ngaahi ngaue langa fakalakalaka. Koe reality ia 'oe mamani koeni, koe feno'aki moe fetokoni'aki. Koe palopalema ia koe 'ikai palani lelei moe lahi hono toe liliu e ngaahi palani na'e 'osi fakatoka. Na'e kau heni e palani ke langa fo'ou tokoni 'a Siapani e ngaahi faleako, falemohe, mala'e sipoti, ngaahi fale fakamalohisino etc. ma'ae Kolisi Tonga, 'a ia na'e kau e langa ko eni he palani 'ae pule'anga ke ngaue'aki e ngaahi naunau ko eni ki he sipoti Pasifiki. Na'e 'osi fika 'uluaki e project ko eni kihe tokoni 'a Siapani ke hoko atu he 'osi e langa falemahaki Vaiola. Me'apango he na'e 'ikai loto a Lisiate 'Akolo ia kihe langa ko eni he ko ia na'e lolotonga Minisita Pa'anga he taimi ko ia, pea ne fulihi 'e ia e ngaahi priorities 'ae pule'anga 'o to ai e palani ki he Kolisi Tonga pea 'ikai lava 'o fakahoko, ka mahalo na'e fetongi'aki ia e langa uafu ko ena 'oku teu fai. Kapau na'e hoko e palani ko eni na'e 'ikai fai e ngaahi kole pa'anga ko eni ki Siaina. Koe loto faikehe moe ta'emaau 'ae minisita pa'anga 'oe 'aho ko ia na'e tupu mei ai e fehalaaki e palani 'ae komiti sipoti.
'Oku sai pe sipoti ia, pea sai pe moe no ia mei Siaina, koe me'a 'oku fai ki ai e talanoa koe 'ikai lava 'ehe PM ko eni 'o feinga'i ha pa'anga meiha source kehe, kae toe lele pe ki Siaina na'e nofo 'o taufehi'a ki ai mo fakaanga'i e kakai na'e ngaue fakataha moe kau Siaina. Ko fe hono poto 'oku 'ikai ai kene lava 'o kumi ha'ane pa'anga ke fai'aki e ngaue 'ae pule'anga, kae heka atu ia he kaupeau 'oe kakai na'a nau ngaue mateaki kimu'a atu. -
"Oua e hoko e fokotu'utu'u ta'emaau na'e fai 'ehe Pule'anga kimu'a ko ha me'a ia ke hoko ai e Pule'anga lolotonga koe Pule'anga kolekole..
Ko e 'uluaki fehaalaaki koe o 'o kole ke host e Tonga e sipoti ko'eni moe ta'e pa'anga.. tau fai pe me'a oku fe'unga mo ho tau tu'unga fakapa'anga. Oku te'eki ke ta e otu mo'ua ki Siaina he vela a Nuku'alofa kuo hoko atu moe kole 'o e sipoti. Koe kakai koia na'a nau fokotu'utu'u e fakakaukau ko'eni koe kakai ne nau sio pe ki ha'anau lelei mo 'enau vahe kae 'ikai fai ha sio fkpotopoto.. Tau kei mo'ua lahi pe ki Siaina pea 'e kei hoko pe ko e no kotoa 'eni ki he fonua ke nau totongi he ngaahi ta'u ka hoko mai. -
Ka ko hai koaa na'e fa'a kaikaila 'i Fale Alea ke tuli e kau Siaina mo fa'a teke ke fakatotolo'i e kau Tonga 'oku partner pisinisi moe kau siaina?? Pea fakafepaki fefeka ki he no mei siaina, 'o kau ai e no ke langa'aki a Nuku'alofa he 'osi hono tutu 'ehe kau malualoi. Hange eni ia kuo mei ma'u ha partner siaina e tama ko ia e. Tau sio pe mo tali he kuo mei fai faiva e tama.
-
Tau manatu ki hono fakaongoongo kovi'i e Akilisi 1611 'a e kau Siaina, Hoko hake ki he'ene pepa Kele'a 1611, pehe hake ai pe mo 'ene Fanau 1611 fai ai pe he lau ki he kau Siaina. Koeni nau pehehake 'o ma'upu'upu he 'ofa 'a e kau Siaina. Malie mu'a kau 1611 eee
-
Malo mu'a Siaina e fa'a tokoni laulau miliona hake ki Tonga. Me'a malie 'a e 'ikai fakata'e'aonga'i ho'omou 'uu paasipooti Tonga pea tuli'i fakafoki moutolu mei Tonga he 1980 tupu. He na'e hoko ho'omou tokolahi fe'unga 'i Tonga ke fokotu'u ai homou 'Ofisi 'Amipasitoa 'i Nuku'alofa, pea fakatafe atu ai e 'uu noo moe tokoni laulaumiliona, ke si'i kei ma'anu ai a Tonga. Fakamolemole atu Siaina he fo'i ma'u hala mo sio nounou koia, Ta koee 'oku tetau lava 'o nofo mo ngaue fakataha pe he malumalu 'o e Lao 'o Tonga, kae teke'i ia hange ha matakali faiangahala. Malo Siaina e tokoni ki he 'ikonomika 'a Tonga, fiefia ai kakai, tautefito ki he Palemia.
-
Malo mo si'i Siaina pea oku ai ai mo hoo mou kei tokonii mai e kii pule'anga ta'emaau he ko e fu'u tokoni ena na'e kole ehe Palemia mei Papua ta ko e koto loi 'ata'ataaaaaa fie show tomotomo