Tokoni Pangike 'Esia ke langa fakalelei Uafu Kuini Salote mo e Halafakakavakava Fanga'uta Featured
5 Tisema, 2019. Kuo fakamo’oni ‘a e Pangike Fakalakalaka ‘a ‘Esia (ADB) pea mo e Pule’anga ‘o Tonga ki he Polokalama Tokoni Fakapa’anga ki hono teuteu ‘a e ngaue poloseki lalahi ‘e 2 ‘i Tonga ni ‘i he sekitoa fefononga’aki, ‘a ia ko e ongo polokalama ngaue ko ‘eni ko e:
- Fakalelei’i ‘o e Uafu Kuini Salote; mo e
- Hala Fakakavakava ‘i Fanga’uta
Ko e tokoni fakapa’anga ko ‘eni mei he ADB, kuo fili ai ha ongo kautaha taukei mo mataotao ‘i he fa’u palani ngaue faka’enisinia ki he ongo poloseki lalahi ko ‘eni, ‘a ia ko e:
a) Royal Haskoning, ko ha kautaha mei he Netherlands ‘oku nau taukei he langa uafu; pea mo e
b) Chodai Co. Ltd mei Siapani ki he fa’u palani ngaue faka’enisinia ki he Hala Fakakavakava ‘i Fanga’uta.
‘I he ‘aho 6 ‘o Sepitema 2019, na’e tali ‘e he Kapineti ‘a ‘Ene ‘Afio ‘a e tu’u’anga ‘o e Hala Fakakavakava mei Folaha ki ‘Umusi/Ma’ufanga ‘a ia ‘oku poupou ki he taumu’a ‘o e Palani Fakafonua ‘a Tonga ki ha ngaahi sevesi fefononga’aki fakalotofonua ‘oku falala’anga ange, malu ange pea mo ma’ama’a ange ma’a e kakai Tonga mo e Fonua.
‘I he ngaahi mahina si’i ka hoko mai, ‘e kamata ‘a e ngaahi fekumi mo e ngaahi ngaue fakasavea ki he ngaahi ‘elia ‘o Folaha mo ‘Umusi pea ‘e fakahoko ‘eni ‘e ha kau mataotao fakatekinikale, pea hoko atu ai pe ki hono fa’u ‘o ha ngaahi palani mo e ngaahi mape ngaue faka’enisinia.
‘Oku ‘i ai e fiema’u mei he poloseki Hala Fakakavakava mo e kau savea ki he ngaue ko ‘eni, ke nau lava ‘o a’u ki he ngaahi ‘elia ‘i Folaha mo ‘Umusi. ‘I he’ene pehe leva, ‘e fengaue’aki vaofi ai e Potungaue Ngaahi Ngaue Lalahi mo e Potungaue Fonua, Savea & Koloa Fakaenatula, pea ‘e fai atu ai ha ngaahi fetu’utaki ki ha ni’ihi ‘o e kakai ‘o e Fonua ‘e fiema’u lahi ‘enau tokoni pea mo ngalingali ‘e uesia kinautolu ‘e he poloseki ko ‘eni kau ai ha kau ma’u ‘api ‘i Folaha mo ‘Umusi.
‘Oku mau kole atu ho’omou ngaahi tokoni mo ‘etau fengaue’aki vaofi ke tau langa mo teke fakataha ki mu’a ‘a e ongo poloseki langa fakalakalaka lalahi ko ‘eni ma’ae Fonua.