Tohi Tangi ke Fakahifo ‘a ‘Akilisi Pohiva mo ‘Etuate Lavulavu mei he Potungāue Ako Featured
Samuela 'AKilis Pohiva & 'Etuate S. Lavulavu
Nuku'alofa, 12 'Okatopa 2015. ‘Oku ‘amanaki ke fakahū atu ha Tohi Tangi ‘a e kakai, ngaahi kulupu, kau ako, kau mamahi’i ako, kau faiako mo e ngaahi kupu fekau’aki mo e ako ‘i he fonua ni ‘a ‘enau tohi Tangi ki he 'Ene 'Afio fekau’aki mo ‘enau ta’efiemālie ki hono tataki ‘e he Palēmia ka koia ‘oku Minisitā Ako ‘a e Potungāue Ako mo e Ako ‘i he fonua.
‘Oku kau atu foki he Tohi Tangi ko’eni mo ‘enau ta’efiemalie ki hono toutou fakamafai’i ‘o ‘Etutae Lavulavu kene le’ole’o he lakanga Minisitā Ako.
‘Oku makatu’unga ‘a e Tohi Tangi ko’eni ‘i he ta’efiemalie ki hono fakalele mo tataki ‘o e ako ‘i he fonua ni pea mo e kaunga tonu kiai ‘a e Minisitā Ako ka ko e Palēmia pehē kia ‘Etuate Lavulavu ka ko’ene Minisitā ‘oku toutou fakamafai’i kene le’ole’o he lakanga ni he taimi ‘oku mama’o ‘ai ‘a e Palēmia mei he fonua.
‘Oku fakahisitolia ‘a e Tohi Tangi ko’eni he ko hono toki fuofua fakahoko ‘eni ha Tohi Tangi natula pehe ni fekau’aki mo hono fakalele mo tataki ‘o e ako he fonua ni pea fiema’u ke fakahifo ‘a e Minisitā mo e Minisitā ‘oku ne nima’aki ke vaka atu ai ‘ene ngaahi tu’utu’uni he taimi ‘oku mavahe ai mei he fonua.
Ko e kaveinga pelepelengesi ‘a e ako ki he fonua tautautefito ki Tonga ni mo e tu’unga ma’olunga ‘oku ‘i ai ‘a e ako ka kuo hoko ai ‘a e fehulunaki lahi ‘i he ngaahi ‘aho ni.
‘Oku ‘amanaki ke fakahoko ‘i he ‘aho ni ha Konifelenisi ‘a e Komiti ‘oku nau ngāue ki he Tohi Tangi ni mo e kau faiongoongo ‘i he Loki Konifelenisi ‘o e Pasilika ‘o Sangato ‘Atonio Patua ‘i he taimi 4:00 PM Efiafi ‘o e ‘aho ni 'aho 12 'Okatop 2015 pea ‘oku fakafofonga’i mai ‘a e Komiti ngāue ki he Tohi Tangi ‘e ‘Emelī Pouvalu ka koe mataotao ‘i he mala’e ako mo e Pule Lahi (CEO) malōlō‘a e Potungaue Ako ‘a Tonga.
28 comments
-
Kou 'ofeina e mamahi'i kui a pohiva leka mo youth, ka kou fokotu'u atu kemo fakamama'o mei he fa'ahinga paenga ko'eni he temo mohe 'akafute kimoua he pooni pea mo tu'u atu 'o tutu ha falenofo'anga ha 'ofisa ako 'oku kau pe ia mo 'akilisi ka mo pehee 'e moua 'oku oppose si'omo kui. Mo pehepehee atu ki he kau sikoti 'i tapuhia mou fetakai ai, he tamani 'e ongo si'omo mavava mai he kuo fanaafotu e faihala ia 'a ho'o mo kui faitotonu pea ku tokolahi e kau mamahi ia. Ka 'ikai mo feinga ki falelotu hufia e laumalie 'a e toko 8 na'e mate he tutu 'o e 16/11 na'a 'oku mou si'i kaunga pe kiai.
-
Fakamalo lahi ki he kau mamahi'i 'o e Potungaue Ako kae tautau tefito kia Emeli Moala moe ni'ihi ko'eni oku nau tu'u ke ta'ofi e fa'ahinga fknafala fakakoteloloa ko'eni 'a e Minisitaa ka koe PM oe fonua.. oku 'asi mei he'ene to'o fatongia 'a e tonounou lahi moe ta'etoka'i lahi 'oe kakai ne nau kakau'i mai 'a e Potungaue ni he ngaahi ta'u lahi.. koe Potungaue oku pelepelengesi he koe teu'i oe kaha'u oe fonua e makatuunga ia 'ihe Potungaue ko'eni... ko Taufa'ahau Tupou 4 koe fuofua Minisita ia ki he Potungaue pea tu'uholoaki mai e Dr Kavaliku pea mo Bloomfield pea pehe kia Dr Taufe'ulungaki.. kotoa koe kau poto moe taukei 'i he mala'e o e ako pea kanoni'aki e 'ofa he fonua.. ha'u e vale o ta me'a na'e to 'ehe poto oku kataki'i ngata'a.. tukukehe 'a e talanoa ki he founga fakatikitato oku fai 'aki hono pule'i ehe motua Minisitaa ni 'a e Potungaue moe fakahu 'o ene kakai ke nau hakule ta'e 'iai ha'anau totonu e Potungaue ... toki tanaki atu moe fakakaukau 'oe tili mo hono foha mei he lepa 'a e fonua.. ne osi fakamahino e Mokofisi 'a e fekau'aki a Piveni mo Siaosi Pohiva heni pea oku tau fakamalo ai koeni kuo tau mamata ta koe mo'oni kotoa e fktalanoa a Mokofisi..Talamonu atu ki he tohi tangi ni pea ave ki he "Tu'i kene 'akahi e motu'a ni kitu'a moe fkveve ... Faka'apa'apa atu..
-
Fakaloloma mo'oni ko e pehe 'e ha taha na'e kau atu ki he fakataha 'a e minisita ako mo 'ene kau 'ofisa ma'olunga he pongipongi 'o e 'aho ni 'a e lava 'e he minisita 'o pu'aki mai 'oku falala ange ia kia Piveni mo Lavulavu 'i ha toe taha. Neongo e 'oatu 'e he kau 'ofisa e ngaahi me'a 'oku nau ta'efiemalie ki ai na'e kei vilitaki pe taki ni ke fai pe 'ene ngaahi me'a 'oku tui ki ai he ko e lelei taha ia.
Na'a ne toe pehe foki ko e ngaahi liliu ki he founga ngaue'i e maaka sivi ko e fakakaukau 'a Siaosi ka ko e polokalama 'a Piveni.
Na'e hoha'a e 'ofisa 'e taha ki he liliu 'oku fai 'e Siaosi ki he pepa sivi ke 'ai ke maaka 100 kotoa 'a e 'u pepa he ko e lao prescription 'oku 60 e pepa ni'ihi ne pehe leva 'e he ministaa ke tuku ai pe ia ke 60 pe. 'oku mahino mei he tali ko eni 'a e nonoa'ia mo e ta'epau e feitu'u 'oku taki kitautolu ki ai 'e he minisita ni.. -
mou hau aaa moutolu o minisitaa...tuku aa fakafinematua moe taufehia heku ikai lele lelei kohomou filifili manako...koe loto pe faingataa..ikai h taha ia e sai I mamani mea ia kemou ilo..hafua lau ako koe mea ia ke lotokovi ai koe ikai keke minisita...moutolu koena oku lau ki he minisita kapau na kohomou tokoua pe tuongaane temou lava tohi pehe kiai...tuu taimi ni ko moutolu oku taeako...
-
'Oku hanga 'e Samuela Leka 'o 'ohake e poini he'ene tohi 'o pehee he'ikai lava 'e he Tu'i 'o fkhifo 'a 'Akilisi mo Lavulavu mei hona lakanga. 'Oku fu'u fkoli fau eni he 'i he ngaahi fonua 'o e temokalati na'e fa'a taukave'i 'e 'AKILISI he 'aneafi. 'Oku 'osi totonu automatic pe ia kene fkfisi mei hono lakanga he ku 'ikai ko ha toki launga eni ki he'ene sipinga fktikitato 'oku fai.
Samu Leka 'oua 'e pehee pe ko ho'o KUI eni pea ke 'ohonoa pe 'ohofua pehee mai ai ko hono taukave'i. Kataki 'o holomui ki mui 'o tu'u pe homou tu'afale 'o tali tanaki $$$$ he me'a ho'o KUI 'oku fai.
Ko e me'a pe ia 'e hoko ki he mate 'a e konisenisi ko e 'ohokui takai holo pe. Mou tanaki ai leva mo fangota he ivi mo e kakava e kakai 'o e fonua na'a 'osi e term ho'o KUI. -
Fihaki 'oku ke 'ohake foki mo e poini koia 'o e polokalama 'a Siaosi Pohiva mo Piveni. Ko e fehu'i na'e tu'uaki nai ki he public ke fai mai ha talamahu'inga kiai. Pe na'e foaki mola pe ia ma'a Piveni mo Siaosi Pohiva? Kena fai e fo'i ngaue ko eni. Malie eeehhh omai o kumi e tu'utamaki he funga e faihala hhhhh malie pea toe lesoni
-
Samuela Pōhiva...ko e hā e fk-mo'oni kuo holomui e tu'unga 'o e akō 'i Tongá ni? 'Oku 'ikai falala'anga 'a e fk-matala 'a Pīveni mo e Palēmiá. Fiema'u e fk-mo'oni mei he tafa'aki tau'atāina. Neu fk-'eke'eke 'a e tokotaha fale'i 'o e fānauako Polinisia 'i he 'Iunivēsiti 'o Utah: na'a ne fk-mo'oni'i 'oku tu'unga lelei 'a e fanauako mei he ngaahi 'ako mā'olunga 'i Tongá. Tukukehe 'a e tu'unga 'i he sivi English 'oku fiema'u ke tokolahi kenau fakalelei'i 'i he 'uluaki konga 'o e ta'ú. Pea 'oku tokolahi ange 'a e kau ako mei Tonga 'oku nau a'u kie MBA mo e Ph.D.
-
Samuela Pohiva leka ko e mo'oni ko e fo'i software ena ho'o Tamai 'oku tekemui mai 'ia Piveni? Mou oomai 'o kumi ho'o mou tu'umalie he kakava e kakai 'e to ki fe? 'Ai pea tuku e fiememe'a.
-
'OKU MAHINO 'AUPITO PE IA SAMUELA POHIVA HO'O FEINGA KE POUPOU'I HOMOU FAHA'I KA KOE ME'APANGO HE 'OKU HANGE MAI KO KAO MO TOFUA E TU'UNGA E 'AI'AINOA'IA KO ENA 'A SAMUELA POHIVA LAHI 'AEE 'OKU KE TAU HINGOA KIAI.
KO E KAU TOKETAA ENI 'E FIHA NE NAU MINISITA MAI HE POTUNGAUE AKO KAE TOKI HU HAKE E FAILAU TOHI PULE'ANGA KO ENI O MINISITA. 'OUA E TALA HE LOKUA KO E LELEI PE HONO KI'I TAPUTA. TALAANGE KIA SAMUELA POHIVA LAHI KE TUKU SAMUELA POHIVA LEKA EEEHHHH MAHINOOOOOOOOO. -
Feinga e Minisita Ako ke fakalelei'i e tu'unga 'oe ako 'ihe fonua ni Feinga e ni'ihi ia koeni ke kei hokohoko atu aipe hono taki hala'i e kakai 'oe fonua 'ihe tu'unga totonu 'oku 'iai e ako. Kaikehe, oku mahino lelei pe laumalie ia 'oku fai'aki e tohi tangi ko 'eni he koe ta'u eni e fiha hono fakapulou'i 'ehe ni'ihi koeni e kakai 'oe fonua pea kuo nau 'oho hake he aho ni koe tohi tangi. 'Oku fu'u fakaoli 'enau 'oho 'o tohi tangi he 'oku ha mahino mai ai kihe kakai 'enau lotokovi moe 'afungi neongo oku 'ikai ke 'iai ha mafai e taha 'oe Tu'i kene fakahifo ha Minisita ka 'e fakaoli'ia e Tu'i he kii tohi tangi koeni he oku ne 'afio'i lelei pe laumalie oku fai'aki e tohi tangi koeni. Oku totonu ke fai hano fakama'a mo fufulu e potungaue ako he oku fuu lahi e fiepoto kae ikai asi mai ha ola lelei he ta'u lahi.