Tuku e toko 200 tupu ki tu'a mei he Tonga High School ko e tō he sivi Featured
9 Fepueli, 2017. Kuo tuku ki tu’a mei he Ako Ma’olunga Tonga ‘a e fanauako ‘e toko 200 tupu koe tō ‘i he sivi.
‘Oku mahino mai foki ko’ene toki a’usia ‘eni ‘e he ‘apiako ni ha tu’unga pehe ni ‘i he hisitōlia hono fokotu’u.
Na’e ‘ohake foki ‘i he feme’a’aki ‘a e Fale Alea ‘i he uike ni ‘a e kaveinga ni pea na’e kole ai ‘e he Fakafofonga ‘o e Ongo Niua Sosefo Fe’ao Vakatā ka ko e Kolisi Tutuku ‘o e Ako’anga ni ke ‘oange ha faingamalie ‘o e fanau ako ko’eni.
‘I ha tali mei he ‘Eiki Minisitā Ako, na’a ne me’a ki he mahu’inga ke kei pukepuke ‘a e tu’unga ma’olunga ‘oku ‘i ai ‘a e ‘Apiako ni he ko e falemaama tupu’a ‘o e fonua.
Na’e fai foki ha fetu’utaki ki he Ako’anga ni pea na’e mahino mei ai koe fanau ko’eni ‘oku nau ‘i he levolo ‘o e ngaahi kalasi sivi faka-pule’anga pea koe tu’utu’uni ngāue pe foki ‘eni ‘a e Ako’anga ni ‘oku nau muimui kiai.
‘Oku ‘i he tu’unga ma’ulalo fakalukufua pe foki ‘a e ola o e ngaahi sivi fakapule’anga ‘i he fonua pea ‘oku ‘i ai foki ‘ene felave’i mei he ngaahi feliuliuaki ki he sisitemi ako ‘a e fonua ‘a ia ‘oku fakahoko mei eh Potungāue Ako.
13 comments
-
fakaoli e tu'utu'uni he na'e hu atu e kau leka oku nau lava pea ikai lava he 'api ako ia ke pukepuke 'a e lavame'a koia.
-
Kohai oku tukuakii he ola koeni? Fanau Ako, kau Faiako? Matu'a? Pe ko e system ako? Fakailifia mooni teeki ketau sio kitautolu ha to tokolahi pehe'i fau.
-
Ko e kaveinga mahu'inga eni hono talanga'i he 'oku lahi pee 'a e ngaahi makatu'unga 'oku ne uesia 'a e ako 'a e fanau 'o 'ikai ko e 'apiako pee mo e founga hono fakalele 'o e ako. Toe vakai'i pee mo 'etau tauhi fanau 'i 'api koe 'atakai mahu'inga ia 'o e ako, Mahu'inga ke tokanga e ngaahi matu'a ke 'ilo 'oku nau ako 'i 'api mo fai 'enau ngaahi ngaue fakaako 'oku fiema'u pea muimui'i mo tokoni'i. 'Oku lahi e me'a 'oku ne uesia e taimi ako e fanau 'i 'api, hange ko e TV, games, telefoni, facebook 'a e fanau ko e too atu, fakakaungatamaiki, tukuange noa'ia e fanau, 'ikai tokanga e matu'a ke nau nofo 'i 'api mo e fanau, konaa e matu'a pea nau kee moe ngaahi me'a kehekehe pe. Ko e kehekehe ia e lelei ange 'a e ako he taimi ko ee neongo na'e masiva e ngaahi matu'a ka na'a nau nonofo moe fanau 'o tenge 'a e ako mei 'api. Ko e taimi ni ko e fanau pee 'oku nau ako lelei 'a e fanau 'oku ta'ota'ofi mo siofi 'ehe matu'a 'i 'api. Kaikehe toe vakai'i pee 'a e ngaahi uesia fakasosiale mo fakamolale na'a 'oku lahi ange 'ene maumau.
Kuo mahino mai foki eni kuo lava lelei hono fakapoongi fakapolitikale 'o e ako 'e he paionia 'o e Temokalati pea ko hono ola eni ko e inu e kona 'e he fanau mo e ngaahi matu'a pea mahua mai e faingata'a ko ia ki he sosaiti mo e fonua. Ko e me'a eni ia na'e tonu ke fuhu'i 'i falealea. Ka na'e longo pee 'a e kau fakafofonga e kakai neongo na'a nau 'osi 'ilo pee hono kovi ka ko e malu'i fakafaahi na'a mole homou ngaahi mafai kuo fakakahoa'aki kimoutolu. Ko e haa 'oku toe ta'aki hake ai e kovi na'a mou longo pee he taimi na'e tonu ke fai ai hono fuhu'i e liliu ke malu'i e kakai ne mou oo ke fakafofonga'i. Ko e haa 'oku mou tali ai ke tuli moutolu ki he fa'ahi 'e taha pea toki ta'aki hake e nunu'a ho'omou fakalongolongo. Kaikehe mou longo 'oua toe ta'aki hake me'a na'e tonu ke mou kaila ai hono taimi totonu. 'Osi mo'oni 'etau tumu he fo'i fake software 'a e tangata'eiki mo Piveni. 'A Tonga na'a ngalo, ko e 'umu po'uli kae 'iai ho'ota.
'oFa atu ki he kau mateaki lelei 'o e potungaue ako 'oku nau tau mo e faingata'a hono feinga ke saupulu e ngaue kovi koeni hotau kau fakafofonga ki falealea.