Laka Fakahā Loto mo Tohi Tangi Ngaahi Siasi Ki he Tu'i Ta'efiemalie ki he CEDAW Featured
Nuku’alofa, 22 Mē, 2015. “‘Oku ‘i ai si’a tangi he ‘u fonua kotoa ki ha taha mafi ke tokoni, ‘oku kei fai ai pe ‘a fakamo’ulaloa ‘oku ke malohi pe ‘a e kovi,” ‘a e hiva ‘a e ka u laka mei he ngaahi siasi faka Kalisitiane ‘o e ‘Otu Tonga lolotonga ‘a e laka fakahā loto melino na’e fakahoko ‘i he ho’atā ‘o e ‘aho ni Falaite ko hono 22 ‘o Mē 2015.
Na’e taki ‘a e laka koeni ‘e he kau Taki Lotu, Hou’eiki Nopele, Kau Faifekau, Kakai Fefine mo e kakai tokolahi a’upito na’a nau fakatefua ke kau fakataha mo e kau Taki Lotu ‘i he laka fakaha loto mo fakahū ‘enau tohi tangi ki He’ene ‘Afio fekau’aki mo ’enau ta’eloto ki he ‘amanaki fakamo’oni ‘a e Pule’anga ki he Talite Fakavaha’a Pule’anga CEDAW.
Hou'eiki Nopele 'i he Laka
Na’e fakahā ‘e Faifekau Ma’afu Palu kimu’a he laka ko’eni ‘oku fiema’u ke fakamahino ki he Pule’anga ‘oku ‘ikai ke ta’emahino ‘a e kakai ‘o e fonua ka ‘oku fakahoko ‘a e laka ko’eni ‘i he mahino ‘oku kaunga kovi ‘a e teu fakamo’oni ‘a e Pule’anga ki he talite CEDAW ki he fonua mo e lotu faka Kalisitiane.
Na’e toe fehu’ia foki ‘e Faifekau Ma’afu Palu pe koe fē ‘a e kau Fakafofonga ‘o e Kakai ki he Fale Alea mo ‘ene fakamālō’ia ‘a ‘Eiki Nōpele Nuku, Tu’i’āfitu, Tu’ilakepa mo ‘Eiki Nōpele Tu’iha’ateiho katoa kinautolu koe kau Fakafofonga Nōpele kihe Fale Alea ‘o Tonga ‘i he’enau poupou mo laka fakataha mo e kakai ‘o e fonua.
Na’ e taki foki ‘a e laka ‘i he Hala Taufa’ahau ki he ‘Ofisi ‘o e Palasi pea na’e taki atu ai ‘a Faifekau Dr. Liufau Vailea Saulala, Vika Seniale Moseniolo Lutoviko Fīnau, Pastor Barry Taukolo, Pātele Seluini ‘Akau’ola, Faifekau Ma’afu Palu mo e kau Faiekau tokolahi mei he ngaahi Siasi Faka Kalisitiane.
Fou mai 'a e Laka Ki Pangai Lahi
Na’e tokolahi 'aupito mo e kakai fefine mei he ngaahi siasi na'a nau kau mai ki he laka ni pea 'oku kau ‘a e laka koeni ‘i he laka tokolahi taha kuo fakahoko ‘i he fonua ni. “Oku kau ‘eni he laka tokolahi mo’oni pea neu fa’a kau he ngaahi laka kimu’a koe laka ‘eni ‘oku fu’u mahu’inga ‘o makatu’uga ‘i he fekau ‘oku fai ai ‘a e laka”, koe fakamatala ia ‘a Dr. Uili Fukofuka.
Na’e fakahoko ai pe mo e polokalama lotu ‘a e kau laka ‘i Pangai lahi ‘i he tafa’aki faka Tonga ki he ‘Ofisi o e Palasi pea fakakakato atu ai pe mo hono fakahū ‘a e tohi tangi ‘a ia na’e fakamo’oni kiai ‘a e toko tahamano tupu ki He’ene ‘Afio ‘o fakahā atu ai ‘a e ‘ikai loto ‘a e kakai ‘o e fonua ke fakamo’oni ‘a Tonga ki he Konivesio Fakavaha’a Pule’anga CEDAW.
Kau Fefine 'i Pangai Lahi
Ko e Konivesio foki ‘eni ‘oku ne taukave’i ‘a hono ta’ofi a’ e fakamamahi mo hono fakakehekehe’i ‘a e Kakai Fefine ka ‘oku tui ‘a e Ngaahi Siasi Faka Kalisitiane neongo ‘a e ngaahi taukave mei he Pule’anga ko hono fakaava ‘eni ‘a e matapā ke hū mai ai ‘a e ngaahi palopalema kehekehe ki he fonua ‘a ia ‘oku fepaki ia moe tui faka Kaliitiane.
Na’e tali mai foki ‘e Vakalahi ‘o Fakafofonga mai ‘a ‘Eiki Nōpele Luani mo e ‘Ofisi ‘o e Palasi ‘a e fononga ‘o e Ngaahi Siasi Faka Kalisitiane pea toki faka’osi ‘aki ha lotu na’e fakahoko ‘e Patele Seluini ni ‘Akau’ola.
Lord. Rev. Tu'i'afitu mo e Kau Faifekau 'i Pangai Lahi
Dr. Rev. Liufau Vailea Saulala, Palesiteni Tokaikolo
Kau Laka 'i he 'Ofisi Palasi
Kau Faifekau 'i Pangai
Kau Laka 'i Pangai Lahi
Na’e fakamatala ‘a Patele ‘Akau’ola ki he’ene kau fakataha mo e Palēmia ‘o e ‘aho ni pehē ki he’ene poupou ki he tokoni Palēmia ‘i he ngaahi laka kimu’a mo hiva ai pe ‘a e himi ‘oku ‘i ai si’a tangi. “Ko e ‘aho ni kuo na a’u ki he lakanga taki pe ‘oku ‘ikai kena toe fanongo mai ia ki he tangi”, koe fakamatala ia ‘a Patele Seluini ‘Akau’ola kimu’a pea ne fakahoko ‘a e lotu tuku.
Lolotonga foki 'eni kuo fakahā 'ehe 'Eiki Minisitā ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonua Fe'ao Vakatā ki he ngaahi kautaha Mitia 'e kei tu'uma'u pe 'a e Pule'anga ia ki he'enau fokotu'utu'u ke fakamo'oni 'a Tonga ki he Talite Fakavaha'a Pule'anga CEDAW.
Na’e foki mai ai pe ‘a e laka ‘i he Hala Taufa'ahau ‘o toki matuku ‘aki pe ha lotu ‘i he Pasilika ‘O Sangato ‘Atonio Patua.
6 comments
-
Koe ha koaa e.foi moonii uhinga oe CEDAW? Oku fai ai hono.sii malangai pehei..mou kataki koe sii eke fieiilo pe he koe atunga ia.ete kalasi ono tuolahi..
-
Koe fo'i kupu'i lea na'e mahe'a ma'u pe 'i Falealea mei he taki ko eni koe "koe loto eni 'oe kakai" 'ihe taimi 'oku tipeiti ai moe ngaahi pule'anga ki mu'a atu. Fefe leva e fu'u laka ia ko eni, te ne lau nai eni koe "loto eni e kakai", pe kuo 'ikai toe 'aonga e fo'i kupu'i lea ia. 'Oku toe fakatupu'ita ange e ki'i toketa teolosia ia ko ena 'i Nu'usila 'ene lea ta'efieufi mo siolalo mai kihe kau takilotu 'i Tonga ni. Ka 'oku 'iai hano poto pea heka mai ki Tonga ni 'o femaataaki moe kakai mo faka'ali'ali ai hono poto he teolosia. Pea 'oku 'ilonga ai pe mamaha ia e ki'i kato 'ae ki'i toketa ko ia.
-
'Oku ake manatu ki he taimi kimu'a atu ka hoko ha me'a lahi 'i Fale Alea pea 'eke 'e he PM 'o e 'aho ni pe ko fe 'a e Palemia ke me'a mai ki he kakai mo 'enau hoha'a. Ko e 'aho ni 'oku ongo he 'oku laka atu e kakai ka e folau ia ki muli. 'Oku totonu ke mahu'inga ma'u pe 'a e ngaahi me'a 'oku hoko fakalotofonua pea toki muimui mai 'a e ngaahi me'a ki muli. Ko hono ta'etoka'i mo'oni 'eni 'o e kakai 'o e fonua ka 'ne pango ange he koe kau takilotu 'eni 'oku 'i he laine mu'a mai.
-
Poupou atu ki he laka pea 'oua 'e tuka ki he fakaanga he 'oku takitaha mo'ona pe 'a e 'uhinga. Ko 'ene ava 'a e matapa ko'ena 'oku vili kiai 'a e Pule'anga moe ni'ihi ko'ena pea koe ava ia 'a e matapa 'oku ne ta'ofi 'a e vaitafe (flood gate). Neongo 'a e ngaahi fakamatala ka kuo lea le'olahi e hisitolia pea koe me'a pango koe 'ikai ke faifaimalie hifo 'a e fanga ki'i kau ako teolosia 'oku nau fakaanga mo sio lalo mai ki he matu'a 'oku nau tataki 'a e lotu he ngaahi siasi. 'I ai 'a e lea 'a motu'a faifekau 'e taha "faifaimalie hifo he 'oku te'eki keke 'ilo e kolo ni". 'Ofa Atu Kau Taki Lotu
-
Mate Maa Tonga 'oku mo'oni ka koe me'a ongo koe fakaongoongo 'ikai takitaha fakakaukau. Koe afi 'eni 'oku lolotonga va'inga moe Pule'anga pea 'ofa 'oku liliu 'enau fakakaukau kae haofaki fonua mei he tu'utamaki 'oku hanganaki mai hange koe lau 'a e Folofola. 'Ofa atu
-
Ko fe ae kau fakafofonga falealea maae kakai? Koe meani e taetokai e he Palemia ae loto oe kau takilotu? Koe hui tua eni o Tonga! Pea kapau e tapuni mo fefeka aipe loto oe Palemia pea teuteu Pe a Tonga kihe tautea Nae fai Ki Isipite....