Lahi e longoa'a he ngaahi nga'unu 'a e Pule'anga ^Featured

'Oku fehu'ia 'e he tokolahi 'a e toe fokotu'u kautaha vakapuna 'a e Pule'anga lolotonga ia 'oku 'i ai pe 'a e Kautaha Vakapuna lolotonga ko e Real Tonga na'a ne fataki mai 'a e fatongia koia 'o e Pule'anga ko hono fakahoko 'a e sevesi ki he ngaahi 'otu motu 'o Tonga ni 'i he ngaahi ta'u lahi.

'Oku mahino foki mei he ngaahi fakamatala mei he Pule'anga ki mu'a atu kuo nau fokotu'u 'a e Taskforce pea sea ai 'a 'Aisake Eke kene fakahoko ha ngaue ke tokoni ki he Kautaha Vakapuna Real Tonga ka koe hili pe mei ai ha ki'i taimi nounou mei ai kuo kehe 'a e fakamatala ia mei he Pule'anga 'o 'ohake ai moe teu fokotu'u 'a e Kautaha Vakapuna fo'ou.

'I he taimi tatau kuo tuku mai 'e he ngaahi kautaha mitia faka-sosiale 'a e tatau 'o e konituleki 'a e Pule'anga 'o fakafofonga'i mai 'e he Potungaue ki he Ngaahi Ngaue Lalahi mo e tangata pisinisi ko Siosaia Moehau 'oku fakafuofua hono mahu'inga mo e pa'anga 'e $27.6 Miliona ke fakatau mei ai 'a e maka ke fakahoko 'aki 'a e tanu 'o e ngaahi hala 'o Tongatapu.

Kuo toe fokotu'u foki mo e nusipepa 'a e Pule'anga ko e Kalonikali Tonga pea na'e fakaha 'e he 'Etita 'o e nusipepa ni 'Etuate Lavulavu koe maa'imoa 'eni 'a Tupou IV pea 'oku loto e Pule'anga ke fakamo'ui.

'Oku fehu'ia foki he 'oku ha mai mei he fakamatala 'a e tokoni 'Etita ia 'a e Nusipepa ni ko Tevita Motulalo 'oku fakapa'anga 'a e Nusipepa ko'eni 'e he Pule'anga neongo hono fakamahino mei he Potungaue Leipa koe Kalonikali Tonga koe pepa ia kuo lesisita 'e he Kautaha koe Tonga Media & Public Relations Consultancy Limited 'oku talekita tokotaha ai pe 'a 'Etuate Lavulavu.

Ko e me'a leva 'oku mahino mai ia mei he kakano 'o e nusipepa ni 'oku hoko pe ia koe peletifoomu ke tu'uaki ai 'a e ngaahi ngaue 'a e pule'anga mo e sino fakafo'ituitui 'o e kau taki 'a ia 'oku ui 'i he lea faka-Pilitania koe propaganda pea na'e faka'ohovale hono tufa 'o e pepa ko'eni 'i he 'aho Tu'apuelulu 31 'o 'Epeleli.

'Oku fakahoko foki 'a e ngaahi nga'unu ko'eni lolotonga 'a e fakaakeake 'a e fonua mei he Saikolone Fakatalopiki ko Haloti 'a ia na'e fakafuofua 'e he Pule'anga ki he Pa'anga 'e $120 Miliona 'a e maumau na'a ne fakahoko ki he fonua pea lolotonga 'a e fakataputapui mo e faka'ehi'ehi mei he Covid-19 'a ia 'oku te'eki ke maau 'a e ngaahi me'angaue kiai pea fiema'u moe lau miliona kiai pea 'oku fakafalala he tokoni mei he ngaahi Pule'anga muli mo e ngaahi Kautaha Tokoni.

Kuo lipooti mei he Pangike Pule 'a e holo 'a e Pa'anga Talifaki pea kuo fakamahino mei he Pule'anga 'a e holo 'a e tu'unga faka'ikonomika holo mo e talafi pa'anga mei muli pea ofi 'a e ta'e ma'u ngaue ki he toko 3000 kuo lipooti ki he Potungaue Leipa. 

'Oku fakatupunga leva mei heni 'a e lo matolu atu 'a e hoha'a mo e longoa'a 'a e kakai ki he ngaahi nga'unu 'a e Pule'anga 'i he taimi ni. 

Ko e ngaahi tukuaki'i foki ko'eni 'o e Pule'anga 'oku 'ohake ai 'a e hingoa 'o 'Etuate Lavulavu 'a ia 'oku hoko koe fale'i ofi ki he Palemia 'o e 'aho ni Pohiva Tu'i'onetoa.

'Oku faka'ikai'i pe foki 'e he Pule'anga ia 'a e ngaahi tukuaki'i ko'eni neongo 'a e ngaahi fakamatala mo hono paaki mai 'i he mitia faka-sosiale 'a e tatau 'o e alepau 'oku ha atu 'i 'olunga.

Kuo tuku mai foki mo e fakatokanga ia mei he Pule'anga 'i ha'anau ongoongo tukuatu 'i he 'aho 3o 'o 'Epeleli  'o fakahalaki 'a e konga 'o e ngahai tukuaki'i ko'eni pea 'oku fakahoko e ngaue fakalao ke kumi 'a kinautolu 'oku nau fakahoko hono tukuaki'i ko'eni 'a e Pule'anga he 'oku 'ikai mo'oni.

'Oku toe fakatupu fifili foki he 'oku kehekehe pe 'a e fakamatala ia mei he Pule'anga mo e fakamatala mei he tokotaha 'oku tukuaki'i 'e he tokolahi koe fale'i ia 'a e Pule'anga 'Etuate Lavulavu pea 'oku ki'i fihi leva ai 'a e me'a lahi mo 'ikai mahino ki he kakai.

Na'e 'amanaki foki 'a e tokolahi 'e 'ikai toe hoko ha fu'u longoa'a 'i he Pule'anga ko'eni ka 'oku 'alu pe 'a e taimi ia mo e 'asi mai 'a e ngaahi me'a 'oku 'ikai hoa ia moe 'amanaki 'a e tokolahi.

'Oku 'i ai 'a e mavana si'i kapau 'e 'ikai fakalelei'i leva 'eni pea 'e toe fehu'ia lahi 'e he kakai 'a e tu'unga falala'anga 'o e Pule'anga 'a ia na'e fakatu'amelie kiai 'a e tokolahi.