Hoko e ilifia 'a e Palemia na'a veteki hono pule'anga ke mole ai 'etau tau'ataina: Clive Edwards Featured
29 Novema, 2018. Kuo fakaha 'e William Clive Edwards ki he ongoongo ni 'a 'ene fakame'apango'ia 'i hono tukuaki'i mamafa 'ikai ha makatu'unga ia 'e he Palemia tokua 'oku feinga ke veteki 'a hono Pule'anga.
Ko e fakaha 'eni 'e Edwards 'i hano faka'eke'eke ia 'e he ongoongo ni hili ia ha polokalama 'a e Palemia 'Akilisi Pohiva 'i he Letio 87.5 pehe ki he Televisone Tonga 'i he po Pulelulu 28 'o Novema ('anepo) 'o tukuaki'i tokua 'oku faka'ai'ai 'e Edwards ke toe veteki hono Pule'anga.
'I he fakamatala 'a Edwards 'oku ne tui 'oku 'uhinga 'a e Palemia ki he polokalama 'i he ngaahi uike kimu'a atu atu na'e faka'eke'eke ai ia 'i he'ene polokalama 'i he Letio 88.1 'e 'Eliesa Fifita pea na'a ne tuku mai ai 'ene fakakaukau fekau'aki mo e Pule'anga 'o e 'aho ni.
Na'e fakaha foki 'e Edwards 'i he polokalama ko'eni ko'ene tui 'oku totonu ke tuku kotoa 'a e Pule'anga 'o e 'aho ni ki tu'a 'e he Tu'i 'i he malumalu hono mafai pea ke fokotu'u ha Pule'anga faka-taimi moha komisoni ke fakatotolo'i 'enau ngaahi faihala (corruptions) 'a ia 'oku tukuaki'i kinautolu kiai pea 'oku lahi mo hono ngaahi fakamo'oni.
Na'e fakamahino 'e Edwards 'oku 'ikai toe fie fakamole taimi ia fakamatala ki he polokalama 'a e Palemia he 'oku 'ikai ha me'a fo'ou ia ai ka 'oku mahu'inga ke mahino 'oku foaki 'e he Konisitutone 'o Tonga 'a e tau'ataina ki he Tonga kotoa ke 'oatu ai 'ene fakakaukau.
"Ko e anga 'eni ia 'eku fakakaukau mo e ngaahi fakamo'oni 'oku ou sio mata ai mo 'ilo kiai pea 'oku ou tau'ataina keu vahevahe mo e kakai 'o e fonua," ko e fakamahino mai ia 'e Edwards.
'Oku mahino mai mei he polokalama 'a e Palemia 'i he lau 'a Edwards 'ene ilifia na'a toe veteki hono Pule'anga pea 'oku ne tui ta'etoeveiveiua pe ia kuo taimi kenau malolo he kuo lahi 'a e palopalema 'i he fonua pea ko e anga ia 'ene vakai tau'ataina 'o makatu'unga 'i heene taukei mo e me'a 'oku hoko mo 'ilo kiai.
Na'e hoko atu 'a Edwards 'o fakamahino ko e tukuaki'i 'o'ona 'e he Palemia koe faka'ilonga 'o e ilifia mo e faka-popula pea ke taketi'i 'a e kakai 'oku 'oatu tau'ataina 'enau fakakaukau 'a ia 'oku 'ikai hohoa tatau mo e fiema'u 'a e Pule'anga.
''Oku 'ikai ha'aku mafai keu fakahifo 'a e Pule'anga ke makatu'unga ai hano tukuaki'i au 'e he Palemia ka ko'eku 'oatu 'eku fakakukau tau'ataina pea keu lea 'aki 'eku fakakaukau", ko Edwards mai ia.
Na'e toe fakahua mai foki 'a Edwards ki he ngaahi lea kuo toutou fakahoko 'e he Palemia ki mu'a 'i he'ene hoko ki he lakanga Palemia 'o fokotu'u mai 'a e anga 'ene fakakaukau mo 'ene ngaahi lea lolotonga 'ene hoko ki he lakanga Palemia 'a ia 'oku sai pe ia ka 'oku kovi 'a e toe lea atu ha taha ia fekau'aki moia.
'Oku tui foki 'a Edwards ko 'ene fokotu'u 'a ia 'oku tukuaki'i kiai ia 'e he Palemia 'oku 'i ai hono ngaahi makatu'unga fakalao malohi pea na'a ne toe fakamahino pe foki 'i he'ene polokalama 'i he Letio FM 88.1 'a 'ene hoha'a pe ko e ha 'oku 'ikai fakahoko ai 'e he 'Ateni Seniale mo e Talatalaaki 'a e Pule'anga ha ngaue ki he ngaahi faihala kuo tukuaki'i kiai 'a e Palemia mo e Pule'anga.
'I hano fehu'i fekau'aki mo e ngaahi tukuaki'i 'o 'ona 'e he kau poupou 'o e Palemia 'i he mitia faka-sosiale 'o kau ai 'a e ngaahi vitio 'a e fefine ko Tilila Siolaa Walker Sumchai 'o 'omai e ngaahi lau fekau'aki mo ia pea na'e pehe 'e Edwards ko e ki'i finemotu'a ia ko e me'angaue pe ia 'a e kau poupou 'o e Palemia pea 'oku mahino ngofua pe si'ono ngata'anga pea koe founga motu'a pe foki ke taki hala'i e tokanga 'a e kakai pea 'oku fakamole taimi he koe me'a tatau ai pe he taimi kotoa 'a ia 'oku 'ikai ngata he'ene loi ka ko e lau'i kovi'i (defamation) foki.
"'Oku te'eki keu mo'ua he Fakamaau'anga fekau'aki mo e ngaahi tukuaki'i ko'eni pea ko 'ene mahino ia mo mo'oni pea 'oku totonu ketau piliote ai", ko Edwards mai ia mo 'ene malimali.
'Oku tui foki 'a Edwards kapau 'e tu'u 'a Tilila Siolaa Walker Sumchai 'i Tonga ni tene fakakaukau ke 'ave ki he Fakamaau'anga he koe feitu'u ia ke 'ave kiai 'a e kakai pehe ni ka na'a ne fakaha pe mo 'ene kata 'oku ne 'ilo 'e 'ikai toe tu'u 'a Sumchai ia 'i Tonga ni.
Na'e tuku mai 'e Edwards 'ene tapou 'oku mahu'inga 'a e tau'ataina ke tuku mai 'ete fakakaukau 'o 'ikai koha lau'i kovi'i 'i he founga melino pea 'uhinga mo 'i ai hono ngaahi fakamo'oni pea ko e tau'ataina faka-temokalati foki ia.
Na'a ne faka'osi 'aki 'ene fakahua mai 'oku 'ikai 'uhinga 'a e ilifia 'a e Palemia ia na'a toe veteki hono Pule'anga ke mole ai 'etau tau'ataina ke lea.
6 comments
-
In all honesty is there none working in this present Government who knows what he is doing ? Is this Government run by IMBECILE ? If that is the case , why allow it to go on ? why waste money and time going to court when no definitive decision been made . What's more to be done to bring things to a head ? Is the saying" if you can't beat them join them" the only option ? Heaven help us .Is there something this Government is hiding and not want the people to know that's causing panic among it's members making them want to put a strangle hold on people freedom ?
-
Talakai Finau óku ke moóni, ko e meá mahuínga heni ke tuú hake kakai naé ako ó taki e fakafepakií ó e kakai naé íkai ako kanau ómi moe ngutu malohi, loi moe mioí ó fakapulouí kotoa e Fonua. Ko e ha e áonga ó e ako naé fai é Áminiasi Kefu mo Sione Sisifa ósi óku íkai ke na fai é naua ha meá ki he ú maumaulao óku fakamalohií é Ákilisi e Fonua ke nau tui mo loto ki ai. Óku íkai kena kehekehe mo Íkani Taliai ko e tala atu pe taéfakalao é ne maú ngaue he Puleánga kae matafefeka mai pe tokua óku íai pe éne totonu. Kaikehe óku kií saisai pe a Íkani he taha' naé sií ako pea feúnga pe ia mo ia ke óho kui holo he taumaia' óku vavatatau éne heka meálele Puleánga taéfai ha ngaue heni mo vahe lahi he ko e foki ki Asitelelia ko e fakaúli loli veve, malo pe moúi.
-
Tokanga'i ange ko e AG mo e Solicitor General ko 'enau client 'anautolu 'a e Pule'anga pea he'ikai ke na fai 'enautolu ha faka'ilo 'o e Palemia mo e Pule'anga.
Ko e taha foki 'oku te'eki lava ke fai'aki ha faka'ilo 'a e lao ki he corruption 'a Tonga ni pea 'oku fakaalaala 'a e Pule'anga ko eni ia ke 'ai hano patiseti na'a kakato ka e ma'u ai kinautolu. Sai pe tau fononga atu pe. -
Lea pe a ngaue: tau sio atu pe kapau oku ikai ke ue'i 'e ha taha ha me'a 'oku hala 'oku mahino leva 'oku kau mo e tokotaha koia he ngaue hala.
Talu eni e longoa'a e fonua mei 'anefe he corruption na mo'ua pe naua ia a Aminiasi mo Sione he folau holo he 'u fakataha mo tanaki T.A kae 'ikai fai ha ngaue ia. -
Malie pea toe lesoni malo Clive Edwards e fakamaama ????
-
Óku ífe' a Áminiasi Kefu mo Sione Sisifa he kuo lahi hona tukuakií ki he éna taé fai ha meá ke taófiáki e ú fakaehaua kuo fai é he PM ka óku íkai pe ási mai haána lau? Lava nai é taha ke ne talamai e meá óku íkai fie fai ai é he ongo tangata ni e fatongia óku tukuakií kia naua?