Menu
cache/resized/7a303faa48902efd848c7494b9385c2b.jpg

RED

Rapid Engineering Diagnostic

Specialize in:

...

Ko e ha e ngaue ‘a e Pangike Pule ki he palopalema noo ‘a e kakai ‘i he ngaahi Pangike ‘i Tonga ni? Featured

Ko e ha e ngaue ‘a e Pangike Pule ki he palopalema noo ‘a e kakai ‘i he ngaahi Pangike ‘i Tonga ni?

30 Sepitema, 2018. ‘Oku ‘i ai ‘a e hoha’a lahi fekau’aki mo e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e ngaue ‘a e ngaahi pangike ‘i Tonga ni pehe ki he ngaue ‘a e Pangike Pule ‘oku fakahoko ‘i hono fakalao’i mo pule’i ‘a e ngaahi pangike.

Ko hono foaki ‘e he Pangike Pule ha laiseni ki ha pangike ke faifatongia ‘i he fonua ‘oku fakaha ‘i ai hono ngaahi tu’utu’uni mo hono lao fekau’aki mo ‘enau laiseni pea kuopau kenau taliui ki he Pangike Pule (National Reserve Bank of Tonga) ki he founga hono fakalao’i ‘enau ngaue.

‘Oku ‘i ai foki mo e lao ki he tupu oku fakangofua kenau ‘eke mei ha taha oku noo mei he pangike pea lava ke fakatonutonu mo lava ke vakai ‘a e tu’unga totonu hono noo mai ‘e he ngaahi pangike ‘i Tonga ni ‘a e pa’anga ki he kakai ‘o e fonua mo e anga hono totongi fakafoki pehe ki he ngaahi tupu ‘oku hilifaki mai ‘e he pangike pehe ki hono founga ‘oku fakahoko ‘aki ‘a hono sivisivi’i ‘a e tu’unga fakapa’anga ‘a e kakai ‘oku fie no.

‘Oku ‘i ai ‘a e keisi ‘oku lolotonga fakahoko ‘a e ngaue fakalao kiai pea ‘oku lolotonga ngaue atu ‘a e Fakafofonga Lao ni'ihi ke fakahoko ha fakatonutonu mo e taha pangike ‘o e ngaahi pangike ‘i Tonga ni.

‘Oku to’o atu ‘eni koe fakatata ki he kaveinga ‘oku lave’i atu heni pea ‘oku ‘ikai loto ‘a e ni'ihi ko'eni ke fakaha atu honau hingoa.

Na’e no ‘e he ongo matu’a mei he taha ‘o e ngaahi pangike ‘i he ta’u 2005 ki he kamata’anga ‘o e 2006 ‘a e pa’anga ‘laka hake he taha kilu ($100,000-00 +) ke fakahoko ‘aki ena langa fale pea mei he taimi koia ki Sanuali ‘o e ta’u 2018 kuo na ‘osi totongi ki he Pangike 'o laka hake he pa’anga ‘eua kilu )$200,000-00).

‘I he’ena ‘eke atu ‘i he mahina ko Sanuali 2018 ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘ena no ‘a ia koe fakafuofua kuo ‘ata hona ‘api kuo fakaha ange ‘e he pangike ‘oku kei toe ‘a e pa’anga 'e taha kilu fa mano tupu ($140,000-00 +) ke totongi fakafoki.

Kaikehe koe fakatonutonu ko’eni ‘oku lolotonga fakahoko pea ‘oku fehu’ia he taimi tatau pe ‘oku muimui’i ‘e he kakai pehe ki he Pangike Pule ‘a e founga ngaue ‘a e ngaahi pangike pe ‘ikai.

‘Oku ‘i ai ‘a e hoha’a lahi ki heni pea koe fakatata pe ‘eni ‘e taha ‘o e ngaahi noo ‘a e kakai tokolahi ‘i he fonua ni ‘oku ‘i he palopalema tatau ‘o tatau pe ‘i he ngaahi pangike kotoa.

‘I he tafa’aki ‘e taha ‘oku mole mo e ngaahi ‘api ‘o e kakai mo honau ngaahi tukufakaholo ‘i he founga no ko’eni ‘a e ngaahi pangike ‘a ia ‘oku ‘i he tu’unga fakavalevale ‘eni fakatatau mo e tu’unga fakapa’anga ‘a e fonua pehe ki he fakataautaha.

‘Oku fakaloloma ‘eni he na’e fetu’utaki atu mei he Fakafofonga Lao ‘a e ongo matu’a ni ki he pangike ‘i he mahina ko Fepueli 2018 pea ‘ikai ke fakahoko mai mei he pangike ia ko’eni ha tali.

Ko e fa’ahinga to’onga ko’eni ‘a e pangike ‘i hono fakafe’atungia’i ‘a ‘ene kau kasitoma ‘oku totonu mo taau ke fakahoko ha fakatotolo makehe kiai pea ke fakapapau’i ‘a e tu’unga fakalao ‘a e ngaue ‘a e ngaahi pangike ki he kakai ‘o e fonua.

‘Oku ua ‘a e founga ke fakahoko ki he fa’ahinga keisi ko’eni ko hono faka’ilo ki he Fakamaau’anga pe koe feinga ke fakahoko ‘ehe Pangike Pule ‘a Tonga ha ngaue kiai kapau ‘oku mo’oni ‘a e ngaahi hoha’a ‘a e kakai he ko honau fatongia totonu ia ke fakahoko.

‘Oku ma’u mo tauhi ‘e he ongomatu’a ‘a e tatau ‘o ‘ena ngaahi bank statements ‘a ia ‘oku ha kakato ai ‘a e pa’anga na’e fakahu kihe noo ko’eni pehe ki hono lekooti.

‘I he taimi tatau ‘oku toe fakaha pe mei loto mei he pangike ko’eni koe lekooti ‘a e Pangike ‘oku ‘ikai ke fu’u pau he na’e mole ‘a e konga ia ‘i he taha ‘o e ngaahi fakatamaki na’e hoko ki he fonua.

Ko e fehu’i leva kapau ‘oku mo’oni ‘eni pea ‘oku totonu mo taau ke fakahoko ha fakatotolo ki heni ‘o hange ‘oku fa’a fakahoko ‘i he ngaahi pangike ‘i muli.

‘Oku tokanga ‘a e ongoongo ni ki he to’onga fakaaoao mo ta’e toka’i mo siolalo ‘oku fakahoko ‘e he pangike ko’eni ki he ongo matu’a ‘oku na feinga atu ke fakatonutonu ‘a e totongi no ‘oku na fakahoko.

Na’e fakahoko foki ‘a e fakatotolo ‘i ‘Aositelelia ‘i he ngaahi mahina kuo maliu atu pea na’e tu’utu’uni ai ke totongi ‘e he Pangike Wespac ‘a e pa’anga ‘e $35 miliona ki he ma’u mafai koe ‘ikai fakalao ‘enau founga ngaue ki hono sivi’i ‘a e tu’unga fakapa’anga ‘a e kakai ‘oku nau fakahoko ‘a e noo mo e founga ‘oku polosesi ‘aki pehe ki he founga ‘oku sivi’i ‘aki ‘a e totongi fakafoki mo e tupu pea na’e kau ai heni ‘a e ngaahi noo ‘oku laka hake ‘i he noo ‘e 10,000 tupu.

Na’e lipooti foki ‘eni ‘i he ongoongo ‘a e ABC pea ‘oku ‘oatu pe foki heni mo e halanga kiai: http://www.abc.net.au/news/2018-09-04/westpac-settles-irresponsible-home-loan-case-with-asic/10199178

‘Oku ‘ikai ke mahino pe koe ha ‘oku fehalaaki ‘i loto ‘i he pangike ka ‘oku ‘ikai tali ‘a e founga ngaue ko’eni ‘i muli pea ‘oku totonu ke pehe pe mo Tonga ni pea ‘oku ‘uhinga ai ‘a e hoha’a ki he fatongia ‘o e Pangike Pule ‘a Tonga.

Ko e ha ‘oku ‘ikai ke lava ai ‘e Tonga ni ‘o fakahoko ha me’a pehe.?

‘Oku hoko ‘etau Pangike Pule koe ‘io ‘ata’ata pe ki he tu’utu’uni ‘oku ‘omi ‘e he ngaahi pangike muli pea ‘oku fua ‘e he kakai masiva ‘o e fonua hono kanongatamaki.

Kapau leva koia ‘oku fakaoli hono toe ‘ai ha Pangike Pule ma’a e fonua he ‘oku ‘ikai kene malava ke fai ha ngaue ke malu’i ‘a e kakai ‘o e fonua.

‘Oku fakahoko mei he Fakafofonga Lao ‘a e ongo matu’a ko’eni ‘e fakahoko mo e launga ki he Pangike Pule ka ‘oku kei fai ‘a e fakatatali ki ha tali mei he pangke ko’eni pea mo e fifili pe koe ha ‘e fakahoko ‘e he Pangike Pule ‘a Tonga kiha launga pehe ni.

Ko e ngaahi isiu ‘eni ‘oku fiema’u ke ‘ilo ‘e he kakai pea ke fakamu’omu’a ‘e he kau taki pea fakakaukau’i lelei ‘i he fa’u lao mo e fa’u tu’utu’uni ‘a e Pangike Pule.

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.

back to top