‘Oku totonu ke fakafisi ‘a Hon.Fe’ao Vakatā ‘iate ia pe: Hon. ‘Akilisi Pohiva Featured
Hon. Fe'ao Vakata
Nuku’alofa, 12 Sepitema 2016. Kuo fakahā ‘e he ‘Eiki Palēmia Samuela 'Akilisi Pohiva ki he ongoongo ‘a e Letio 87.5 ‘oku totonu ke fakafisi ‘a e Minisitā Ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonua Fe’ao Vakatā ‘iate ia pe. Ko e fakahā ‘eni ‘e he Palēmia Pohiva hili ha’ane ma’u ha tohi launga mei ha taha ‘o e kau ‘Ofisa Ma’olunga ‘a e Potungāue Ki he Ngaahi Ngāue Fakalotofonua.
‘Oku fekau’aki tonu foki ‘eni mo ha fakamatala 'i ha launga na’e tolongi ‘aki ‘e Hon. Vakatā ‘a e ipu sio’ata ‘oku ‘i ai ‘a e uaine ‘i loto ‘a e mata ‘o Tupou Fakakovikaetau ‘a ia ko e taki ‘o e va’a ki he kakai fefine (Women Affairs) ‘o ‘ene Potungāue pe.
Ko e launga ko’eni na’e fakahoko mai ia ‘i he uike faka’osi ‘o ‘Aokosi ki he 'Ofisi 'o e Palēmia ka koe me’a ‘eni na’e hoko ‘i he mahina ko Siulai lolotonga ‘a e Faka’ali’ali Ngoue ‘a e Vahefonua Vava’u.
Na’e pehe foki ‘e he Palēmia ‘Akilisi Pohiva ‘oku totonu ke fakafisi pe ‘a Hon. Vakatā ‘iate ia pe he ‘oku totonu ke ma’u ‘e he kau taki ‘o e fonua ‘o hange ko e Kau Minisitā ha ‘ulungaanga ‘e hoko ko e sipinga ki he kakai ‘o e fonua. Ko e fa’ahinga ‘ulungaanga ko’eni kuo fakahoko ‘e he ‘ene Minisitā ‘oku ‘ikai ke lelei mo taau pea ‘oku totonu kene fakafisi 'i ate ia pe (voluntarily).
Na’e fakahoko foki ‘e he ongoongo ni ha fetu’utaki ‘imeili kia Tupou Fakakovikaetau ‘i he ‘aho 30 ‘o ‘Aokosi fekau’aki mo e me’a ni ka na’e ‘ikai ‘omai ha’ane tali ki he faka’eke’eke na’e fakahoko kiai.
‘Oku ‘i ai foki mo e fehu’i ‘oku ‘ohake heni pe ko e hā e ‘uhinga ‘oku ‘ikai ke tu’utu’uni fakahangatonu ai ‘a e Palēmia ki he’ene Minisitā ke fakafisi kapau ‘oku ‘ikai hohoa tatau ‘a e ‘ulungaanga na’a ne fakahoko mo e ngaahi 'elemeniti 'o e ‘ulungaanga taau kuo me’a mai ‘aki ‘e he Palēmia ‘i he Letiō 87.5
14 comments
-
Fai mo lipooti ki he UN ko e Minista eni na'e aluatu o oatu e support a Tonga ki he CEDAW koia eni ia oku muomua he FAKAMAMAHII E KAKAI FEFINE.
KAIKEHE, kuo tau a'u ki he kongamalie 'o e faiva, tata'o lotokolo 'a Akilisi he fili Palemia, ko e 'uhi ko e lele pulu 'a e kautama, na'e takimu'a foki 'a Fe'ao pea mo Lavulavu mo e pulu, 'o score ai e hia Fakakai. Na'e fakafiefia'i pea tapuaki'i 'enau ikuna he 'osi 'a e fo'i tau koia pea kamata mei ai e tour a e timi. Osi a mamani hono takai'i foki mai e timi, kamata ke hela'ia enau haafe ko Lavulavu, te'eki si'i maalolo kuo kapusi ia ehe Fakamaau ki tu'a fekau ke fetongi hono su lele he kuo ne mahae. Hoko atu pe lele 'a e matatolu Niua, koeni tuukia he fo'i peni eyeliner hanga hifo e matatolu fakanofonofo'i 'akau e ipu so'ata 'oange mo hono lea mamafa, ki'i taimi ai e timi toe vakavakai'i honau teuteu pe 'oku kei fe'unga ki he toenga 'o e fe'auhi 'oku hanga mei mu'a, na'a lahi e fakamamafa 'oku takai'i honau sino 'ikai fe'unga mo e lele, kaikehe tuku atu leva e faingamalie ko'eni ki he kau mamata kenau ki'i matuku atu o KATA KAMOU TOKI FOKI MAI KI HE TU'U'ANGAUA EEEE hhaaaaaahhahhhhhhhaaaaaa -
'OKU TAU 'OHAKE 'A E KAU TAKÍ KI HA TU'UNGA MĀ'OLUNGA, PEA KE FAKAMAAU'I MO TAUTEA KINAUTOLU 'I HE TU'UNGA MĀ'OLUNGAANGE 'I HE KAKAÍ.
Ko e anga ta'e fe'unga eni ke fai 'e ha Minisitā, pea 'oku totonu ke faka'ilo 'a Minisitā Vakatā he ko e maumau-lao eni. Ka 'oku totonu ke fai e fakatonutonu ki fale-hopo, pea 'o kapau 'e mo'ua halaia, ta 'oku totonu ke fakafisi. Ka 'oku kei tonuhia 'a e Minisitā ka e 'oleva kuo tu'utu'uni ha fakamaau'anga 'oku halaia.
Ko e kaunanga 'a Tupou Faka-kovi-'ae-tau (subordinate) ki he Minisitā (superior), pea ko e ngaahi kovi'i (abuse) ia 'o e tokotaha ngāue ko e anga ta'e fe'unga faka-polofesinale. 'O kapau 'oku mo'oni 'a e ongoongó ni...pea halaia 'i fale-hopo...'oku totonu ke 'alu ki Hu'atolitoli.
Ka 'e fēfē 'o ka 'uluaki fakafisi 'a e Palēmiá ke fokotu'u ha fakatātā totonu ki he toenga 'o e kau minisitā? He kuo tu'o lahi 'e ne ngaahi maumau lao, ngāue'i hala'aki e paranga mo e koloa 'a e Pule'angá, ka e kei kalo holo pe? Koehā na'e fakamo'oni ai 'i he Talite CEDAW, ko e hia talisone (treason) ko 'e ne liukava'i 'a e mafai 'oku 'oange pe ki he Tu'i 'i he Konisitutoné. -
'Oku fepaki nai 'a e fo'i keisi ko 'eni moe CEDAW??? 'Okapau koe tali 'oku 'io pea 'oku totonu leva ke lipooti 'eni ki he UN kenau 'ilo 'a e 'ulungaagna totonu 'akinautolu na'e vilitaki ke tali 'a e CEDAW 'i Tonga ni.
-
Faka'au ke tau fiu he fasia' moe mio'i 'ae palemia ko eni. Ko hono fatongia faka-taki ia, ka fakahoko ha 'ulungaanga kovi mo pango pehee 'eha taha 'o ene kau minisita pea 'oku 'ihe palemia 'ae mafai ke fakahifo 'ae minisita ko ia. Ko e ha e 'uhinga 'oe toe lau ke fakafisi pe 'a Vakata 'iate ia pe kapau 'oku 'ilo lelei hifo 'e 'Akilisi 'oku totonu ke to'o e lakanga minisita meia Vakata. Koe fa'ahinga fakahaohao kakaa 'oku anga'aki 'ehe palemia. Pea 'oku tonu ke fakafisi atu mo ia, palemia, he 'oku 'ikai taau 'ene fakahoko fatongia. Koe poto hono ta'aki e kovi 'ae kakai kehe kae fakasiosio kehe mei he'ene ngaahi pango moe kakaa 'oku fai e loto'i pule'anga. Fai mo ke 'alu ki 'api na'a ta'e'aonga e fonua ho'o ngaue.