Tohoaki’i Kehe ‘a e Tokanga mei he Kaveinga (Political Ploy) Featured
Nuku’alofa, 6 Novema 2015. ‘Oku hoko foki ‘a e Kaveinga pe ko e ‘Isiū hono fakahaofi ‘e he Kapineti mo e PTOA ‘a Lavulavu ‘i he pāloti ‘i he Fale Alea ko e Kaveinga tālanga’i taha ia mo tokanga lahi kiai ‘a e kakai ‘o e fonua ‘i he ngaahi ‘aho ni
‘Oku makatu’unga ‘eni ‘i he mahu’inga’ia ‘a e kakai ‘o e fonua ‘i he anga hono tataki kinautolu mo hono pule’i ‘enau koloa. ‘Ikai ngata ai koe Kaveinga ko’eni ‘oku te’eki ke solova pea ‘oku tu’u telinga ‘a e Tonga kotoa ‘o fakaongo pe koe hā ‘a e tautea ‘e fakahoko ‘e he Palēmia ki he’ene sipi ko’eni.
‘Oku toe hanga foki ‘e he mītia ‘i he taimi tatau ‘o fakahoko ‘a e fatongia mahu’inga heni ko hono fakaa’u ki he ngaahi lotofale ‘a e me’a ‘oku hoko ‘i he fonua pea ‘uhinga ai ‘a e vekeveke ‘a e kakai ‘o e fonua ke muimui’i ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai hono tataki mo fakalele ‘a e fonua.
‘Oku mālie fau he ko e lolotonga ‘eni kuo hoko ‘a e ngaahi ngāue ‘o fakafou ‘i he mītia ke tohoaki mo tataki ‘a e tokanga ‘a e kakai ki he ngaahi kaveinga kehe ‘a ia ‘oku fa'a ui ‘eni ‘i he mala’e ‘o e Politikale ko e Tohoaki Tokanga pe Fakakouna'i (Political Ploy) ‘a ia ko hono tuku mai ha ngaahi Kaveinga pe ‘Isiū kehe ‘oku natula fakatonuhia ke tataki kiai ‘a e tokanga ‘a e kakai ke makatu’unga mei ai ha mōlia atu ‘a ‘enau tokanga mo malava ke muimui’i ‘a e Kavenga pe ‘Isiū lolotonga.
‘Oku mahino pe foki ‘a e faha’i ua ‘a e mītia he taimi kotoa ka ko e mo’oni mo e totonu ‘oku ‘ikai nofo ia ki ha tafa’aki ka ‘oku tu’uma’u mo tu’uloa pea fononga pe ‘i lotohala. Ko e me’a ‘oku hoko he fonua he taimi ni ko hono to’omai ‘e he mītia ‘e ni’ihi ‘a ia ‘oku me’angāue’aki ki he poloi faka-Politikale (Political Ploy) ‘a e ngaahi kaveinga ‘oku ‘ikai felave’i pea ‘oku ‘i tu’a laini ke toe fakamafana mo tataki’aki ‘a e tokanga ‘a e kakai neongo kuo ‘osi fakahoko e tu’utu’uni faka-Fakamaau’anga kiai, kuo ‘osi fai hono solova, kuo maau malie ‘a e ngaahi ngāue kiai ‘o fakatatau ki he Lao mo e tu’utu’uni ‘a e fonua pea na’e hoko ko e Kaveinga pe ‘Isiū he kuo hili ka kuo fa’o puha pea tapuni ‘o hoko ko e hisitolia.
Kaikehe ‘oku mālie foki ‘eni he ‘oku to’omai ‘a e ngaahi Kaveinga pe ‘Isiū ko’eni ‘oku natula meimei tatau nai ke hangē tokua ha fakatonuhia pea ngāue’aki ki he poloi faka-Politikale. ‘I he ‘uhinga koia ‘oku ho’ata mai mei ai ‘a e fakakaukau fakatu’utamaki tokua ‘oku lelei pe he na’e ‘osi hoko ‘a me’a tatau he kuohili. ‘Oku ‘ikai foki ke tali fakalao mo fakangāue ke fakahoko ha ngāue hala mo ta’efakalao pea fakatonuhia ‘aki ‘a e ‘uhinga na’e ‘osi hoko he hisitōlia. 'Oku 'ikai lau kiai 'ene hala faka molale, 'efika mo fakalotu foki.
‘I he taimi tatau ‘oku me’angāue’aki ‘a e poloi faka-Politikale ke tohiaki’i ‘a e ongo (emotion) ‘a e kakai kenau faka’ofa’ia tokoua mo fiekaungā mamahi kae li’ekina ‘a e Kaveinga mo e ‘Isiū ‘a ia ko e ngāue hala na’e fakahoko pea ‘oku totonu ke fakatonutonu. ‘Oku mahu’inga ma’u pe ke fakatokanga’i ‘e he kakai ‘o ha fonua ‘a e taimi ‘oku tolotolo mo palotoloto mai ai ‘a e poloi faka-Politikale neongo kuo mea’i ‘e Hou’eiki pea laau’ilo kiai e kakai ‘o e fonua he kuo kamata maamangia e fonua.
'Oku totonu foki ke toe fakatokanga'i ange koe poloi faka-Politikale 'oku ngāue'aki pe ia ki he lelei 'a e kau ma'u tu'unga mo e kau ma'u mafai, kakai 'oku faingamalie fakapa'anga mo 'iloa kae kei li'ekina pe 'a e kakai masiva mo ta'e'iloa 'o e fonua. Kapau 'e faihala ha tokotaha masiva, ma'ulalo, mo ta'e'iloa, 'oku 'ikai fa'a ngāue'aki 'a e poloi faka-Politikale 'i he 'uhinga 'oku 'ikai ma'u tu'unga pe ko hono 'ai mahino 'oku 'ikai ke mahu'inga. 'Oku toe talamai 'e he lesoni ko'eni 'a hono me'angāue'aki 'o e mafai mo e pa'anga ke 'ufi'ufi 'a e mo'oni mo e totonu pea hokohoko lelei ai pe 'a e nofo tu'afale 'a e fakamaau totonu mo e ngaahi 'elemeniti tupu'a 'o e temokalati.
Ko e ngaahi fonua lahi ‘oku ngāue’aki hono ‘oange ‘a e ngaahi penefiti pe faingamalie ki he ngaahi mītia ‘oku me’angaue’aki ki he poloi fakapolitikale tukukehe ange ‘a e ngaahi mītia ‘oku nau fengāue’aki mo e ngaahi faha’i faka-Politikale ‘i he ngaahi fonua Temokalati ‘oku lalahi mo tu’umālie ange. ‘Oku ‘ilonga heni ‘a e natula fakapisinisi ‘o e mītia ‘i he taimi ‘oku hoko ai ‘a e poloi faka-Politikale 'a ia 'oku fepaki 'eni ia mo e tama'imata 'o e 'Efika faka-faiongoongo.
 "Pin It")
6 comments
-
MO'ONI TOMASI...'Oku ui 'e he Tohi Tapu ko e mala ia 'o e "'ofa 'i he pa'anga." He 'oku 'aonga lahi 'a e pa'anga ki he 'etau mo'ui, ka ko 'etau 'ofa lahiange 'i he pa'anga ko e maanumanu ia 'oku ne si'aki ai 'a e ngaahi fatongia totonu, tautau-tefito ki he kau taki ma'olunga 'o e fonua.
Kuo kakaha honau mata he ma'u mafai ke va'inga 'aki 'a e fu'u pa'anga tukuhau 'a e kakai. Kuo nau fk-famili'i ai mo fk-pone'i ai 'enau kai e melie 'o e fonua. -
'Atunga ia e muimui ki he angai 'a e pa'anga kuo pau pe ke ki'i tukufakatafa'aki e mo'oni kae ki'i poupou'i fakataimi mo fakatonuhia'i e kovi.
-
Koe vahevahe mo'oni 'eni pea toe mahino foki pea ma'a lahi atu.
-
Malo 'Etita pea 'oku ifo ma'u pe e lau ho'o ngaahi fakamatala pea 'oku 'ikai ha ofo ai. 'Oku mahino pe foki 'a e letio moe pepa 'oku nau poupou pe ki he fa'ahi 'e ma'u mai ai 'enau pa'anga. 'E malava pe ke pehe koe hia fai 'ilo ia tukukehe ange kapau koe 'osi taha pe ia. Koe me'a pe ke 'oua 'e faingatamaki ha taha he heke holo moe fakalanulanu.
-
Malo Finau pea 'oku lolotonga fakahoko e ngaue ke fokotu'u 'etau Kolomu pakipaki faka-Lotu he vave taha.
-
Ko e fatongia 'o e media 'i he fonua kotoa, 'oku kau ia he fatongia mahu'inga he 'oku tokoni ia ki he kakai ke nau 'ilo ki he ngaahi me'a kehekehe kotoa pe 'oku felava'i pea mo e nofo 'a e Sosaieti pea 'e tefito mei ai 'a e fili 'a e tangata ki he hoko atu 'o e mo'ui. Ko e pelepelengesi 'o e fatongia ko 'eni 'oku totonu ke mahu'inga mamafa 'aupito kia kinautolu 'oku nau ngaue faka media, ke nau tufaki 'a e me'a 'oku mo'oni mo totonu, kakato pea maau.
Ko e me'a ia koeni ko e politikale pe ko e politiki te tau fiu hono fakavetevete mei ha fa'ahinga issue pe i mamani. Ka ko hono fakatu'utamaki taha, ko e taimi 'oku 'ave ta'ekakato ai mo ta'emo'oni ha fakamatala, tulitonuhia 'aki ha fanongo talanoa mo ha'ate tui fakafo'ituitui 'oku te'eki ke aofangatuku 'e he fakamaau'anga 'a e me'a koia. 'E 'iai leva hono nunu'a kovi 'e 'asi pe ia he founga pule, pea mo e sosaieti 'oku tau 'iai.
Pea ko 'ene tu'u leva mei he tafa'aki fakalaumalie, 'e lusa 'a tonu kae kaukaua pe a loi, pea ko e iku'anga 'e fakakalauni'i 'a totonu.
Fakamalo atu Nepituno hono 'omai e 'u me'a koeni ko e faile 'atamai, pea 'oku ou kole atu, 'e toe maamangia ho fale, 'o ka 'iai ha'o kolomu fakalotu ke tau pakipaki he 'oku mo'oni e lau 'a e folofola, 'ikai ha 'aonga 'e taha ha'a tau ma'u 'a mamani ka e mole hotau laumalie. Ka mo'ui hotau laumalie, te tau kau kotoa he lau tali teu ai ki he 'aho o e Fakamaau ke tau fakafe'ao kiate IA i hono taloni.