‘Ofa E Kakai Honau Tu’i ^Featured

Kuo mahino foki mei he lau ‘a e kau tangata’eiki kuo nau a’ua’u ‘i he fonua ni ko e katoanga Hilifaki Kalauni lahi taha ‘eni kuo hoko ‘i he hisitōlia ‘o Tonga ‘i hono fakahoa  ki he Kuonga hono III, VI, mo e V ‘a ia ‘oku ‘oku hā sino pe ia ‘i hono ouau, tokolahi ‘o e kau fakaafe, kakai ne nau ‘ahia ‘a e fonua mo hono ngaahi polokalama fakafiefia.

‘Oku makehe foki ‘a e kātoanga ko’eni he na’e kamata pe ‘a e māfana mo e longoolongo kātoanga ‘a e ‘Otu Felenitē ‘i he mahina ‘e taha kimu’a pea toki a’u ki he kamata ‘a e kātoanga ‘a ia na’e ‘ilonga lelei pe ia ‘i hono toutu’ua ‘e he kakai ‘o e fonua ‘a e Palasi Fakatu’i ko e fakahoko honau ngaahi hala ki he  Hau ‘o e fonua ‘o tatau pe ki he Hou’eiki ‘o e fonua, Ngaahi Siasi, Pule’anga mo e Ngaahi Poate mo e Potungāue, Sekitoa Taautaha, Kau Pisinisi, mo e ngaahi kaungame’a ‘o Fale Lahi ‘o tatau pe ‘a muli mo Tonga ni.

‘I hano faka’eke’eke ‘o e kau tou lekeleka ‘o e fonua na’a nau fakahā ‘a e me’a tatau ‘i he’enau tui koe kātoanga Hilifaki Kalauni lahi taha ‘eni kuo fakahoko ‘i Tonga ni. Na’e fakahā foki ‘e he Faifekau Malōlō ko Viliami Vailea Saulala ‘a ia ‘oku toe ‘iloa ko e Tu’i Vaihoi ‘a ia ko hono ta’u 80 ‘eni ko e kātoanga Hilifaki Kalauni Lahi taha ‘eni kuo fakahoko ‘i he fonua ni ‘i hono fakahoa kia Kuonga hono III, VI & V ‘a ia na’a ne ‘ilo lelei kātoa ki he ngaahi kātoanga koia.

‘Oku fakamafana foki ko e katoa ‘a e fonua ‘o taha ‘i he’enau ‘ofa honau Tu’i. ‘Oku tālolo kotoa ‘a e ngaahi tui fakapolitikale, fakasiasi, fakapisinisi, mo faka’itiolosia, fakataautaha kotoa kae hangē tofu pe ‘a e fonua ha vao masalu ngaue (Hange Ha Vao Masalu Ngaue) ‘o malele fakataha ‘i he’enau ‘ofa honau Tu’i. Na’e fakahā foki ‘e he ‘Eiki Palēmia Samuela ‘Akilisi Pohiva ‘i hano faka’eke’eke ia ‘e ongoongo ‘a e Televisone Nu’usila ‘i he ‘aho na’e fakahoko ai ‘a e ouau Hilifaki Kalauni ‘a e ‘ofa ‘a e fonua honau Tu’i ‘a ia na’e hā pe he fiefia, molumalu mo e māfana ‘a e ouau ‘i he Falelotu Senituli.

‘I hano fakafehu’i ‘o ‘Ofila Tongi ‘a ia ko e taha ia ‘o e kau folau na’e lava mai mei Nu’usila ko e ‘eve’eva mai ki he kātonga na’a ne pehē ai ‘oku toe fakafo’ou ‘e he kātoanga ko’eni ‘a e fe’ofa’aki ‘a e kakai mo honau Tu’i pea ko e mata’ikoloa mahu’inga ia ki he mo’ui ‘a e Tonga. “Oku hoko ‘a e katoanga ni kene fakafoki ‘a e loto ‘o e Tonga ki honau tukufakaholo pea ‘oku ne fakahā mai ‘oku kei Tonga pe ‘a Tonga pea ‘oku fiema’u ia ke hokohoko pehē atu”, koe fakamatala ia ‘a Faifekau Dr. ‘Ilomaisini Lea koe Palesiteni ‘o e Siasi Fakatahataha ‘a e Kainga Tonga ‘i Nu’usila ‘a ia na’a ne kau mai ki he kātoanga.

'Oku mahino pe foki 'a e halanga 'o e kātoanga ni he na'e kamata pe mei he ouau fakatukufakaholo mo e tala 'a Lo'au 'a ia ko e ouau Taumafakava mo e fakanofo Tu'i 'i he founga fakafonua pea tuku'au mai ai pe 'a e polokalama 'o a'u ki he ouau faka kalisitiane pea sila'i 'a ia ko e mali ia 'a e fonua mo e lotu hangē koia na'e fakahoko 'i he Falelotu Senituli 'i he 'aho 4 'o Siulai. 'Oku mo'oni heni 'a e lau 'a Toketā Molitoni ki he ongo 'olive 'a e Pule'anga mo e Siasi kae malohi ha fonua pea 'oku fakasino mai ia 'i he kātoanga ni.

Kaikehe ‘oku kei talanoa’i pe ‘a e kātoanga ni ‘i he ngaahi feohi’anga fakasōsiale ‘o kau ai mo hono vikia ‘e he ngaahi mītia. ‘Oku ‘ikai foki ke puli heni ‘a hono lelei faka’ikonomika ki he fonua he ‘oku ne malava kene ‘omai ‘a e pa’anga ‘e lau milionai ki he ‘ikonomika ‘o e fonua tukukehe ange ‘a ‘ene tokoni ki hono tu’uaki ‘o Tonga ki Tu’apule’anga.
Na’e lele foki ‘a e ngaahi ‘ata ‘o e kātonga ni ‘i he ngaahi ongoongo lalahi ‘i mamani ‘o kau ai ‘a e BBC News, ABC News, TVNZ, TV3 ‘a Nu’usila, Reuters, NHK 'a Siapani, Siaina mo e ngaahi kautaha ongoongo ‘iloa ‘i mamani ‘o kau ai mo e Pasifiki foki.

‘Oku ‘ikai foki ke ngalo ‘a e tafa’aki fakalaumalie ‘o e kātoanga ni ‘a ia ko e tama’imata ia ‘o ‘etau nofo ‘i he ki’i fonua ‘oku taku koe fonua lotu pea ‘oku ‘ikai ke puli ia ‘i a he ‘oku kei monu’ia pe ‘a e fonua ko e lotu. Na’e fakamanatu foki ‘e he Palesiteni ‘o e Siasi Uesiliana Tau’atāina ‘o Tonga Faifekau Dr. 'Ahio ‘i he pō lotu fakalangilangi ‘o e Hilifaki Kalauni 'i he po'uli hifo 'o e 'aho Sāpate 5 ‘o Siulai ‘a e māfana ‘a e fonua ‘i he lakoifie lelei ‘Ena ‘Afifio kae to’o hona kalauni kae tali ‘a e Sakalameniti lolotonga ‘a e ouau Hilifaki Kalauni. Ko e faka’ilonga ‘eni ‘o e tukulolo kakato kia Sihova.

Kuo katoa ‘a Tonga ‘o taha pea ‘oku hange tofu pe ‘eni hano toe saupulu hotau vaka pea fakatonutonu mo e siate folau kae pehē ki he ngaahi tukituki tupu’a faka tukufakaholo ‘oku ne fakama’u ‘a e anga ‘etau nofo ‘i he ki’i fonua ‘oku tau ‘ofa mo laukau ‘aki. ‘Oku kei tu’u pe ‘a Pouono ko e fa’u’anga ‘enau nofo mo e tukufonua ki langi ‘a ia ko e halanga tapuaki ki he Tu’i mo hono kakai.

‘Oku ho’ata mai ‘i he katoanga ko’eni ‘a e laupisi Tu’i ‘a e fonua mo e ‘ofa ‘a e kakai honau Tu’i ‘o tatau pe mo e Tu’i ki hono kakai.