Foaki ‘e he MEIDECC ‘a e me’alele tokoni ki he Poloseki Vaí ^Featured

Ko e me’alele ko ení ‘oku kau ia ‘i he ngaahi tokoni ‘a e Polöseki ki hono Matu’uaki ‘a e Feliuliuaki e ‘Eá (CRSP) ‘i he Potungäue MEIDECC. Ko e me’alele tokoni ‘aki eni hono valu kuo tuku atu ‘e he Polöseki CRSP ki he ngaahi kupu ngäue fekau’akí.

‘I he fakamatala ‘a Ma’ú ‘oku mahu’inga ‘aupito ‘a e vaí ki he fiema’u ‘a e kakai ‘o e fonuá pea ‘e tokoni lahi e me’alele ko ení ki he ngaahi fua fatongia kotoa ‘oku fakahoko fakataumu’a ki he lelei ‘a e vai e fonuá.

“Hange pë ko e hoko mai ko eni ‘a e Matangi Fakatalopiki ko Gita, ko e vaí na’e fu’u fiema’u ‘aupito ia he longa’i fanau ‘a e Ngaahi ‘Apiako Lautohi Pule’angá. ‘A ia ‘oku tau hanga atu eni ki he hokohoko ‘a e ngaahi ngäue ‘e fakahoko ki he ma’a ‘a e vaí fakatatau ki he fiema’u ‘a e kakaí.”

Fakatatau ki he fakamatala ‘a e Tokoni Pule Ngäue ‘a e Potungäue MLSNR, Taaniela Kula ko e fakakoloa lahi eni ia ki he fua fatongia ‘oku fai he potungäué he ko e taimi lahi ‘oku ‘ikai ke fakatokanga’i e ngäue lahi ‘oku fakahoko ki he vai.

“Ko e me’alele ko ení ‘e tokoni lahi ia ki he ngaahi fiema’u ‘e fakahoko ki he vaí hangē ko e fakahoko ‘i he taimi totonu ‘a e ngaahi ngäue ‘e fakahoko he ngaahi timi ‘oku nau fua fatongia ki aí. Ko e timi vaí ‘oku fiema’u ia ke toko 40 ‘i he vahevahe totonu ko ia ‘a e ngäué ke lava fakahoko taimi totonu ‘a e līpootí.”

“’A ia ‘oku kehe pē ‘a e timi ke sivi mo tesi ko ia ‘o e vaí pe ko e kau saveá, timi ki he tu’unga ‘o e vaí pea mo e timi ki he kulupu ngāue iiki WASH ‘a eni ‘oku tau ‘osi lava ‘o fokotu’u ki he ngaahi ngāue fakaakeake hili ‘a Saikolone Gita pea pehē ki he kau palaní mo e timi ma’u’anga fakamatala ‘i he ‘ōfisí.”

Ko e me’alele foki ko ení ‘oku ‘iloa pe ia ko e ‘Vehicle Mobile Laboratory’ ‘a ia ‘e ngäue’aki ki hono tesi mo sivi ‘o e vai.

Na’á ne pehē ko e fiema’u ia ki he me’alelé ke tolu pe fā ki he vai ‘ata’ata pē makatu’unga ‘i he ngäue kehekehe ‘oku fai ‘e he ngaahi timi ko ení ‘i he taimi pē ko iá.

“Ka ko ’ene kakato ange ko ia ‘enau ngäué mo fakahoko ‘i he taimi totonu ‘e lava ke tonu ange ‘a e fakamatalá mo e fai tu’utu’uní. Ko e ngäue ko ení ‘e toe tokoni lahi ia pea mo fakafaingofua ki he kau ngäué ‘i hono tuku mai ‘a e ngaahi fakamatala fakamuimui taha mo e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘etau vaí ke ‘ilo ki ai ‘a e kakai ‘o e fonuá.”

Taimi tatau na’a ne fakamälö ai pē ki he Potungäue MEIDECC mo e Polöseki CRSP he tokoni kuo lave ai ‘a e Potungäue MLSNR pea mo e ngaahi fengäue’aki kotoa pe.

‘Oku faka’osi’osi foki ‘a e ngāue ki hono tesi mo sivi ‘a e vai ‘a Tongatapú ni, ka e hoko atu ki he ngaahi ‘otu motu.

- MEIDECC