Tō Kekehekehe ‘i he Potungāue Ako ^Featured

‘Oku mahu’inga ‘eni he ‘oku fepaki lahi ‘a e me’a kuo tala pea fakahā ‘e he Palēmia ‘a ia ‘oku malumalu ai ‘a e Potungāue Ako mo e me’a ‘oku tuku mai ‘e he kau mataotao ‘i he mala’e ‘o e ako pehē ki he ngaahi kautaha fakavāhenga (Regional Organisations) ‘a ia ‘oku nau tokanga’i ‘a e ako ki he Pasifiki.

Na’e Fakamahino mai pe foki ‘i hono faka’eke’eke ‘o Dr. ‘Uhila Mo e Langi Fasi mei he va’a ‘oku nau tokanga’i hono sivisivivi’i ‘o e tu’unga taau pe ko e kakano ‘o e ako EQAP (Education Quality and Assessment Program) ‘a e Va’a Faka-Sekelitali ‘a e Pasifiki (SPC) ‘i he polokalama “Lalanga Ha Kaha’u Falala’anga” ‘a e Potungāue Ako ‘a e tu’unga vaivai ‘o e savea na’e fakafalala ki ai ‘a e Palēmia hangē ko ‘ene me’a tokua ‘oku fakapapau’i mei he savea na’e fakahoko ‘e Pīveni Piukala ‘oku holo ‘a e ako ‘i he fonua pea ko e faito’o ko e foki ki he maaka to’ofua (raw marks).

Ko e poini ‘oku fai kiai ‘a e tokanga heni ko e tō kehekehe ‘a e ma’u ‘a e Palēmia mo e taukave ‘a e kau mataotao ‘i he ako ‘oku nau ngāue tonu ki he kaveinga ni. ‘Oku fehu’ia leva mei heni ‘a hono talaki kuo tali ‘e Fisi mo Ha’amoa ‘a e founga ‘oku tau malele kiai lolotonga ia ‘oku ‘ikai tali 'eni 'e Fisi pea 'ikai mahino mo Ha'amoa.

‘Oku pelepelengesi ‘a e kaveinga ko’eni ki he fonua pea ‘oku hā mahino mei heni ‘oku ‘ikai tui tatau ‘a e Palēmia mo e kau mataotao kuo teu’i ‘i he ako ‘i he Potungāue pea kuo fakamo’oni mai ‘eni kiai ‘a e ngaahi fakamatala ‘a e kau mataotao ‘i he ako ko e kakai Tonga ka ‘oku nau ngāue ma’ae vāhenga Pasifiki. Kuo ‘osi tuku mai foki ‘e Dr. Vīsesio Pongi ‘ene fakamatala kimu’a atu pea ‘oku mahino mai ‘oku ‘ikai ke tatau ia mo e fiema’u mo e tui ‘a e Palēmia.

Kapau leva ko Tonga ni pē tene lele ‘aki ‘a e founga ‘oku tui kiai hotau taki faka-Politikale pea ‘oku totonu leva ke fehu’i ‘e he kakai ‘o e fonua ‘oku ako ‘enau fānau ‘i he sistemi ‘oku tau malele kiai pe ‘e hoko atu leva mei heni ki fe?. Ko e fē ‘a e ngaahi sino fekau’aki tenau fakatokanga’i mo tali ‘etau sisitemi ako?, ‘e hoko atu e ako ‘a e fanau ki tu’apule’anga pe tetau lele faka-lokolo pē?, mo e ngaahi fehu’i lahi ‘oku totonu mo taau ke ‘eke.

Ko e ta’au foki ‘eni ‘o e faka-Kolope (Globalisation) pea ‘i he tu’u faka-vāhenga (regionalism) ‘oku mahu’inga ‘a e fakaukau’aki he kuo hoko ‘a mamani ko e kolo pe ‘e taha (global village) pea tatau pe ‘i he tu’unga faka-Pasifiki. ‘Oku mahu’inga leva heni ketau malele ki he me’a ‘oku tau fekau’aki ai ‘o makatu’unga ‘i he fengāue’aki hangē ko e ta’au ‘oku tau lolotonga lele ai.

Na’e fakamahino e foki ‘e Dr. Fasi ‘oku lahi e ngaahi me’a ia ke fai hono fakatokanga’i ‘i ha savea ke fakamahino ‘a e holo ‘a e tu’unga ‘oku ‘i ai ‘a e ako pea ‘oku kau kiai ‘a e kau faiako, naunau ako, tu’unga ma’u ako mo loki ako, silapa mo e ngaahi me’a lahi ‘a ia na’e lave atu pe kiai ‘a e ongoongo ni ki mu’a atu. ‘I he taimi tatau ‘oku ‘ikai ke fakapapau’i (guarantee) mai ‘e he fa’ahinga savea kuo fakahoko ‘e ola lelei ‘a e faito’o ko’eni kuo fokotu’u mai ketau foki ki he maaka to’ofua (raw marks) pea ‘oku tu’u fakatu’utamaki leva.

Kaikehe ‘oku ‘ilonga lelei ‘a e tō kehekehe ‘oku hoko 'i he Potungāue Ako pea ‘oku ‘i ai mo e talanoa ‘oku sasala ‘oku fai mo e fakatonutonu fakalao ki hono fili ‘o e CEO ‘a e Potungāue. ‘I he’ene pehē leva ‘oku tuha mo taau ke hoha’a ‘a e kakai ‘o e fonua he ko e taulanga ‘eni ‘oku sio kiai ‘a e mātu’a tauhi fānau telia ‘a e kaha’u ‘enau fanga pele.

‘Oku ‘iai ‘a e tui ta’e toe veiveiua ko e kaveinga ‘eni ke tālanga’i pea ‘oua ‘e fakahoko ‘aki ‘a e ongo, fiema’u fakafo’ituitui mo e fakafuofua ka ke fakahoko ‘aki ‘a e lelei taha ‘e ala malava. ‘Oku fu’u fiema’u lahi heni ‘a e me’angāue mahu’inga ko e fanongo.