“ 'Oku fakatupu fifili e fetuukuaki 'oku fai. He ko 'ena ne 'osi loto lelei e Minisita Ako ki ha fakataha moe media, pea ko 'ena ne paasi hifo e mafai koia ki he PA, Po'oi Pohiva. Pea ko 'ena ne fakangofua mai, fakafou mai 'ia Po’oi Pohiva, ke fakahoko 'e he CEO mo hono kau tokoni hano fakakakato e fiema'u 'ae Tonga Media Council, ka 'oku toe paasi mai mei he CEO ki he Tonga Media Council ke nau toe kole pe ki he Minista Ako ke toe fakangofua mai! Pea ‘oku tau ninimo he takatakai koia.
Koe fa'ahinga fakafeangai 'eni 'oku ui he lea faka-Pilitania koe ''Power Politics of Passing the Buck", pea 'oku 'uhinga ki hono teke'i ho ‘ota fatongia totonu ki ha tokotaha kehe kae lava ke te male'ei mai ki he tafa'aki 'o siosio pe, pe koe haa e me'a 'e hoko. Ka 'i ai leva ha toonounou 'e 'asi, pea 'e tukuaki'i leva e tokotaha na'ane lolotonga fua e fatongia. Pea kapau leva e lele-‘i-matangi mo faingamaalie e me’a kotoa pea 'oku te sio lelei mai pe mei he tafa'aki ke fakafuofua e taimi tonu ke te foki mai ai 'o 'ave e ngeia moe laangilangi ma’ata.
Koe fatongia 'o ha taki, Minista pe CEO, koe "pule" fakafou 'i he faitu'utu'uni 'i he potungaue pea 'oku malu'i e fatongia ni 'aki ha lao. Pea koe faitu'utu'uni moe pule ko 'koia, 'oku fai ia fakatatau ki ha fokotu'utu'u pe palani lelei ‘oku malava ke ne faka-ma’anu e tu'unga 'oe faifatongia fakalukufua 'oe potungaue ki ha toe tu'unga 'oku ma'olunga mo lelei ange.
Ka ‘I he fetuukuaki 'oku haa mai mei he Potungaue Ako, 'oku 'asi mai e ngaahi 'uuni me'a ni:
i) 'Asi mai e hola mei hoto fatongia: Koe ha ‘oku toe tuku holo ai ‘e he CEO hono fatongia? Koe ha kuo ne toe fekau ai e Tonga Media Council kenau fetu’utaki ki he Minisita, hili ange koia koia (koe CEO) ‘oku ne ‘ilo’i lelei taha e potungaue pea ko hono fatongia totonu ia koe tali e fehu’i mei he kakai fekau’aki moe Potungaue Ako? Koe fetu’utaki mei tu’a fekau’aki mo ha potungaue ‘oku fai hangatonu ia ki he CEO (kae ‘ikai koe Minista). ‘Oku lava pea ‘oku totonu ke tali kotoa pe ngaahi fehu’i mei he media ‘e he CEO pe ha toe taha ‘oku fakangofua ‘e he CEO.
ii) ‘Asi mai ‘a e 'ikai ke 'i ai ha 'a'apa ki he tokanga e tokolahi ‘oe fonua ni fekau’aki mo e tu’unga ‘oe ako moe ngaahi faifatongia 'a e Potungaue Ako. Koe lelei taha nai ‘eni ‘ae Potungaue Ako ‘oku fai - koe hola mei hota fatongia, ta’eongo’ima’ema’ekina ki he kolenga kuo fai atu fekau’aki moe ako moe faifatongia e Potungaue Ako? Kuo tuuenoa e ‘amanaki pea ‘oku ‘ikai kemau kei ‘ilo pe ko ‘afee nai, pe ko hai nai, te ne malava ke ne ‘omai ha tali ‘oku faka-‘Otua, totonu moe fakafiemalie? Kapau pea a ne ‘i ai ha uepisaiti ‘ae Potungaue Ako ke malava ke ma’u mei ai he ngaahi fakamatala, pe tenau tali fakalelei pe aa ‘a e telefoni ka fai atu ha faka’eke’eke. Pea ‘oku fakatupu fifili pe koe toe hai ia ‘I Tonga ni te ne ‘omi ha tali kapau koe ‘atunga ‘ena e fetuukuaki.
iii) 'Asi mai 'oku 'ikai fai ha ngaue fakataha ‘a e kau-taki (senior management) ‘a e Potungaue Ako (‘a ia koe CEO mo hono kau tokoni) moe Minista Ako mo hono ‘ofisi. ‘Oku tokolahi e kakai mohu fakakaukau, taleniti’ia, mo ako lelei he potungaue ni, ka ‘oku ‘ikai malava ke fai hano ngaue lelei ‘aki e ngaahi ivi malohi ko ‘eni ki hono langa e potungaue. ‘E lava ke tuku leva hono fai e me’a ‘oku hala kae lava ke nau uma-taha hono fata e fatongia – fakatatau ki he ngaahi tu’utu’u ni - ki he lelei fakalukufua e fonua? Kapau ‘oku ‘ikai lava ‘eni pea koe koto launoa e potungaue ni.
‘Oku ou kole atu fakamolemole ‘Etita moe Tonga MEdia Council ke 'oua e tuku ho'omou fakaongo atu homau le'o. ”