"'Ikai mo'oni tukuaki'i he Facebook": Clive Edwards ^Featured

‘I ha fakamatala ‘a Edwards, na’a ne fakaha ai ‘oku faka’ofa ‘a hono takihala’i ‘o e kakai pea ‘oku tokolahi moe kakai ‘oku ‘ikai si’a nau ngaue ‘e fai ka koe nofo pe foki ‘i he facebook ‘o polave ai ‘o iku ki hono lau’i mo tukuhifo ha taha.

“Ko e tekinolosia koeni ‘oku mahu’inga fakasosiale foki ki he feohi ka ‘oku lau ‘e he tokolahi ko honau faingamalie ke lea pea ko’enau lea tokua ‘oku nau pehe ‘oku ‘i ai ‘a e ngeia ai moe langilangi ai ka koe pango ‘oku nau lea ‘aki ‘a e ngaahi me’a ‘oku ‘ikai ha’anau ‘ilo kiai mo e ngaahi me’a kuo fakakonahi ‘aki honau ‘atamai ‘e he ni’i hi”, ko e fakalea ia ‘a Edwards mo ‘ene malimali.

‘I he fakamatala ‘a Edwards na’a ne fakaha ai ‘oku te’eki ke tautea tu’otaha ia ‘i ha Fakamaau’anga ‘i muli pe ko Tonga ni tupunga ‘i ha’ane ngauehala ‘aki ha mafai pe ko hano ngaue hala ‘aki ha pa’anga pea ‘oku te’eki kene mo’ua hano lau’ikovi’i ha taha pea ‘oku ‘ikai kene loto ke laui’i kovi’i ha taha ka ‘oku ne lea ‘aki pe ‘a e ngaahi mea’ ‘oku mo’oni mo mahino pea ‘oku te’eki ke launga’i ia ha’ane lea.

“’Oku tau’ataina ‘a e kakai ke lea kae lea ‘i he mo’oni pea ko’etau nofo faka-Tonga ‘oku ‘iai ‘a e ngaahi faiva ‘oku tau takitaha lava hange koe toutai, ngoue, lalanga, kokanga’anga, tufunga langafale, tufunga vaka, pisinisi moe ha fua pea ‘oku tau takitaha ‘ilo lahi ki hono takitaha faiva”, koe lau ia ‘a Edwards.

Na’a ne hoko atu foki mo ‘ene kata ‘o pehe “kapau ‘e lea pe tama ngoue he ngoue he koe me’a ‘ia ‘oku ‘ilo lahi kiai pea ‘oku faka ‘ofo’ofa ka kuo takitaha fehopokaki holo he ngaahi seakale pea ‘oku fakaoli fau. 'Oku 'ikai ngata ai ka koe ma'u hala tokua 'oku 'ia ai 'a e ngaahi totonu pea koe taimi ia 'oku faka'ofa 'a e ma'u hala ki he temokalati 'o iku si'i mo'ua ai e ni'ihi mo faingata'a 'ia ka e hao pe 'a e kau faka'ai'ai ia mo kinautolu 'oku nau fai 'a e takihala”, koe fakatokanga mai ia ‘a Edwards.

Na’e fakamahino ‘e Edwards ‘oku ‘ikai ke tapu ia kete lea ki ha mala’e kehe ka ‘oku hoko foki 'ete lea ke tuku mai pe folahi mai ai pe ki loto tautautefito ki he ngaahi feohi’anga faka-soisale pehe ni hoto kita mo hono puipuitu’a pea ‘oku ‘ilo ngofua 'a e ngata'anga 'oe  tangata takitaha.

“‘Oku ou femou’ekina ki he’eku ngaue faka-lao pea ‘oku ou fakahoko ‘a e sevesi koia ki he kakai tokolahi ‘o e fonua ‘o mahu’inga ange ia kiate au. ‘Oku ‘ikai keu tokanga ki he ngaahi tukuaki’i kuo fa’u ‘e he ni’ihi koe taumu’a ke tukuhifo au mo e ni’ihi kehe pea ‘oku ‘ikai ke puli ‘iate au ‘a e 'asenita ‘a si’i kakai koia 'a 'oku me'angaue'aki kinautolu 'e he ni'ihi kehe pea 'oku fu'u faka'ofa foki”.

Na'e faka'osi 'aki 'e Edwards 'ene na'ina'i mo 'ene faka'amu ke ngaue 'aonga'aki 'a e mitia fakasosiale ki he feako'aki moe langa fonua pea 'oku fakatu'utamaki he taimi kotoa kapu he'ikai kete fakapotopoto mo fakakaukau lelei.