“ Malo fau Sosefo 'Otutaha 'ae tapa mai kihe kaveinga 'oku fai hono fehu'ia he 'atikolo mo ia na'e toe fai he konifelenisi. 'Oku malava pe ke fai 'ae tefito'i fehu'i koia, "'Oku 'iai nai ha filosofia fakaPasifiki." 'Oku fa'o pe 'i loto he fehu'i koia he fehu'i na'a ke langalanga mai "What is, is" (Koia 'oku 'iai, 'oku 'iai) moe "What is not, is not (Koia 'oku 'ikai 'iai, 'oku 'ikai 'iai).
'Oku ua foki 'ae tali kihe fehu'i "'Oku 'iai nai ha filosofia fakaPasifiki koe (1) "'Io, 'oku 'iai" (yes, there is) moe, (2) "'Ikai, 'oku 'ikai 'iai" (no, there is not).
'O kapau 'oku "'io" pea 'oku hoko atu kihe fehu'i, "Koe ha leva 'ae filosofia fakaPasifiki (moe "uhinga)?" (What then is Pacific philosophy and why?) pea 'o kapau 'oku "'ikai" moe ha 'oku 'ikai ai pea 'oku toe hoko atu kihe toe fehu'i, "Koe ha 'ae 'uhinga 'oku 'ikai ai (moe 'uhinga 'oku 'ikai ai)" (If not, why not?)
'Oku toe fa'o pe 'i loto he fehu'i koia na'a ke langa'i mai "What is, is" (Koia 'oku 'iai, 'oku 'iai) moe "What is not, is not" (Koia 'oku 'ikai ['iai], 'oku 'ikai ['iai]).
'Oku tefito 'ae ngaahi 'otu fehu'i kotoa koia hono te'eki ai ke fakapapau'i 'ae tali kihe fehu'i, 'o 'uhinga 'oku 'ikai ke 'ilo pau ki ai 'ae 'atamai moe fakakaukau (esperimentation, observatiob and verification), 'aia 'oku 'iloa he 'Ingilisi koe "hypothesis" (theory, assumption, supposition moe model, paradigm, framework moe ha fua), 'o 'iloa he lea Tonga koe matamata, mahamahalo, ngalingali, hangehange, fakafuofua, fakaofiofi, (mo fakahua koe sapusekitivi, palafu, natu, fakanafala).
'Oku 'apalai 'ae fehu'i tatau pe kihe ngaahi kaveinga, 'isiu moe topiki kotoa 'oku kumi mo fekumi hono mo'oni 'oku 'ilo pau 'ehe 'atami moe fakakaukau, 'o hange koe 'efika, 'aati, politiki moe ha fua, 'aia 'oku toe faitatau 'ehe ngaahi sapuaseki kehe, 'aia 'oku kau ai 'ae fika, vusika, musika, hisitolia moe ha fua.
'Oku toe 'iai moe ongo fehu'i kainga "What is the case?" (Koe ha 'ae me'a ['iate ia pe]?) moe "Wha is to be done?" (Koe ha 'ae me'a 'e fai'aki?). 'Oku mu'omu'a ma'u pe 'ae fua fehu'i kae muimui ma'u pe 'ae ua fehu'i, 'o 'uhinga 'oku tomu'a / mu'omu'a 'ae 'ilo (ako 'uhinga) pea toki tomui / muimui ma'u pe hono ngaue'aki 'ae 'ilo koia kihe fiema'u 'ae fonua (ako 'aonga). ”