“ Malo e lave mai Semisi Tongia ka me’a ni ko e fo’i ‘ai’ainoa’ia pe fakanafala ‘a hono ngaue’aki e standardization? Na’e ‘i ai hono ‘uhinga pea kuo ’osi senituli e standardization ‘i mamani ‘i he 2001. Ko ha ‘u founga ‘e ngaue’aki ‘e mate kotoa pe ko hono standardize.
Hange’ ko e ‘analosi’ na’a ku ‘oatu ‘a e ‘akapulu, me’a ni ‘oku ‘ikai fiema’u ha sisitemi laukai/laupoini ‘oku tuha mo e faingata’a ‘o hono feinga’i ‘o e poini? Kuo toe liliu e laupoini ‘akapulu ‘o kamata ‘ahi’ahi’i he ta’u ni ‘i Nu’u Sila ko e fekumi ai pe ki he fakafiemalie pea tuha. Ko e tata’o ‘oku faingata’a taha hono feinga’i ko e ‘uhinga ia ‘e ne poini lahi taha. Ko e me’a tatau pe ‘i he ako, fiema’u ke lava ‘e he sisitemi fakamaaka ‘o ‘oange tuha ‘o e fanauako pea ke fakafiemalie. Ko ia ‘oku ngali polopalema ke tau pehe’ ‘oku tatau pe ia pe koe standardized score pe raw mark he’ikai tene uesia e ako.
Ko e taumu’a ‘o e holonga tohi, na’e ‘uluaki fai kotoa e ‘u tukuaki’i ‘e 3, holo e ako ngaue ‘a e standardization pea koe faito’o ko e raw mark. Unfounded, Semisi, kou ‘osi fakamo’oni’i atu na’e ‘ikai fai hano fakatotolo’i ‘o e matamata ‘o e ngaahi tukuaki’i ko eni pea kou faka’amu kapau na’e fai ha ngaue pea ‘omi ke tau sio ki ai he ‘oku ‘osi mahino pe ko e “helekosi ‘a tevolo”. Ko e kakai mahenitaha mo taukeitaha ‘i he ‘e tau sisitemi ako kuo nau lea mai ki he polopalema.
‘Oku matamata ‘oku ‘i ai e mo’oni ‘i ho’o ‘u ‘uhinga ki he holo ‘a e ako ka kou fokotu’u atu ko ‘e tau hu’uhu’u kotoa ke tesi’i fakaako. Pea na’e ‘ikai koe taumu’a ‘o e ‘u holonga tohi ko ha fekumi ki he tupu’anga ‘o e holo ‘a e ako, pea ‘oku te’eki tesi’i fakaako foki mo ia.
Malo ”