“ 'Oku fai 'a e kolenga ke u tu'ufakaunga atu pe mu'a he talamalu 'o e fonua ka e 'ofa ke 'ata mo ngofua ke fai talalakulaku mo ha fiema'uma'u he 'uhinga fungani mo masani kuo fai hono talaki mo fakaha. Malo fau hono 'aofaki hotau pola mo e tala kuo fetukuaki he 'alofi ni mo e 'alofi na.
'Oku fefe 'ala ke liliu 'a e total mark ko e maaka haohaoa / maaka fakakatoa ['a ia ko e maaka haohaoa / fakakatoa ha lesoni 'oku sivi ai ha tamasi'iako / ta'ahineako], liliu 'a e raw mark ko e maaka to'ofua ['a ia ko e maaka fakakatoa 'oku ma'u ha tamasi'iako / ta'ahineako he'ene sivi ha lesoni] mo e standardised mark ko e maaka tulifua ['a ia 'oku kau ai hono faka'avalisi 'a e maaka fakakatoa 'a e fanauako ha lesoni 'o vahevahe'aki 'a e tokolahi mo e ngaahi me'a kehe].
'Oku 'uhinga 'a e maaka tukifua ki hono kumi ['a ia ko hono tuli] ha fua [me'afua] kehe mei he fua 'o e maaka to'ofua. Te u fakatata'aki 'a e lesoni ko e fika ko hono maaka haohaoa [total mark] ko e 100 pea ka ma'u 'e ha tamasi'iako / ta'ahineako ha 80 he'ene sivi, 'a ia 'oku ui ko e maaka to'ofua [raw mark]. 'Oku fai leva hono filio'i he ngaahi founga mo e 'uhinga kehekehe 'a e maaka to'ofua, 'o toki ui ko e maaka tulifua [standardised mark]. 'Oku ma'u mei hono standardise 'a e maaka 'a e standard mark, 'a ia ko e fua [me'afua] 'oku ngaue'aki hono fakafaitatau pe fakafaikehekhe mo e maaka to'ofua.
'Oku to e ma'uhinga fau ke fakamahino 'a e 'uhinga 'oku ui 'a e mark ko e maaka ka e to e ui pe 'a e score ko e maaka ka e 'ikai ko e sikoa. 'Oku 'uhinga tatau pe kehekehe nai 'a e mark / maaka mo e score / sikoa pea mo e 'uhinga 'oku na tatau / faitatau mo kehekehe / faikehekehe ai.
'Oku 'uhinga nai 'a e fua ki hono kumi 'a e tu'unga / tukunga 'o e 'ilo [mo e poto] ha tamasi'iako / ta'ahineako ha lesoni. 'Oku 'uhinga tatau pe kehekehe nai 'a e fua mo e sivi, 'a ia ko e kumi ki he tu'unga / tukunga 'o e 'ilo [mo e poto] 'a ha tamnasi'iako / ta'ahineako ha lesoni.
'Ojku tau to'o mai 'a e ngaahi lea 'Ingilisi 'o ngaue'aki, 'o hange ko e maaka [mark] mo e sikoa [score], ka e si'aki 'a e lea Tonga loloto mo e faka'ofo'ofa kai, 'a ia ko e fua / sivi ia 'a e tu'unga / tukunga 'o e 'ilo [mo e poto] ha taha, 'o tefito ki he faiva, tufunga mo e nimamea'a, 'a ia na'e makatu'unga ai 'a e ako tupu'a 'a Tonga. 'Oku 'asi 'eni he lea ko e, "fielau he ko 'ene kai," mo e, " ko 'ene kai," 'o 'uhinga ki ha me'a [faiva, tufunga mo e nimameaa'a] 'oku 'ilo lahi ki ai mo poto lahi taha ai ha taha.
Malo fau 'a e ma'ukava mo e ma'utala ko e vaka 'e afe 'o lepa pe mei tu'afanga 'o fakaongo mai ki ha ngafa mei he 'apa'apa.
'Ofa ma'u mo e 'anau,
Hufanga ”